Klima, vantilatör, gölge, soğuk su… Yaz sıcaklarının tüm dünyada mevsim normallerinin üstünde seyrettiği şu günlerde bu hava şartlarından en az etkileneceğimiz biçimde elimizden gelen tedbirleri alıyoruz. Yeniden de her gün yeni bir sıcak hava rekoru kaydedildiği günler yaşarken sıhhatimizi korumak için uzmanlara kulak vermek gerekiyor. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Savaş Karataş, diyabet hastalarına yaz aylarında hayat kurtaracak tekliflerde bulundu.
Yaz günleri diyabet hastaları açısından kimi tehlikeler içeriyor. Japonya’da yapılan bir çalışma bilhassa tip 1 diyabet hastalarında yaz aylarında kan şekerinin çok düşmesi yani hipoglisemi sıklığının üç kat arttığını gösteriyor. Perelman Tıp Fakültesi’ne ilişkin bir çalışmada ise tip 2 diyabet hastalarında yaz aylarında ani kalp krizinin ve diyabetik koma (ketoasidoz) riskinin arttığı söz ediliyor. Doç. Dr. Savaş Karataş, bilhassa artmış olan su kaybı yani dehidratasyon ve kan mineral (elektrolit) bozukluklarının kan şekeri değişimi ve tehlikelerini tetiklediğini belirterek “Bu durumla birlikte ter sonları etkilenmiş olan diyabet hastaları sıcağı çok algılayamayarak farkında olmadan çok ısıya maruz kalabilirler. Bunun da ötesinde sıcak havalarda yanların taşımaları gereken insülin ve öbür ilaçlar bozulabileceğinden etkisiz hale gelebilir ya da yan tesir oluşturabilir. Şeker ölçüm aygıt ve çubukları ise sıcağın tesiriyle bozulabilir, terli ve susuz kalmış deri üzerinde yanlış sonuç verebilir. Artan metabolizma suratı ile birlikte insülin emilimi artıp kan şekeri düşmesi eğilimi oluşturabilir” diyor.
Bu tekliflere kulak verin!
Peki diyabet hastaları sıcak havanın getirdiği bu hayati sonuçları olabilecek tablodan kaçınmak için ne üzere tedbirler almalı? Doç. Dr. Savaş Karataş, işte tüm bu tehlikeleri önleyebilecek kolay formülleri şöyle sıralıyor:
Kan şekeri ölçümünü gerçek yapın
Kan şekerinizi gölgeli ve serin bir yerde ölçün; kan şekeri ölçüm çubuklarının güneş ışığına maruz kalmaması gerekiyor. Ayrıyeten ıslaklık sonucu etkilediğinden denizden ya da havuzdan çıkınca parmaklarınızı kuruttuktan sonra kan şekerini ölçün.
Bol sıvı tüketin
Yaz mevsiminde dışarıdan alınan sıvı ihtiyacı iki kat artar. Bilhassa sıvı kaybettiren ilaç kullananlarda sıvı kaybı olağandan daha yüksek olur. Bu nedenle susamasanız bile su ihtiyacınızın olduğuna (ileri derecede böbrek yetmezliği üzere klinik durumlar hariç) ve kâfi sıvı alımının kesinlikle sağlanmış olduğuna çok ehemmiyet verin. Meşrubat ve çok alkol tüketiminden uzak durun. Meyve suyu, çay, kahve üzere içeceklerin suyun yerini tutmadığını, bilakis, sıvı gereksinimini artıracağını, şekersiz diye lanse edilen birçok içeceğin bilinmeyen şeker içerdiğini aklınızdan çıkarmayın.
Sıcak tabanda yürümeyin
Diyabet hastalarının ayaklarında sık sık sıkıntılar oluşur. Diyabetik hudut tutulumu olan hastaların kumsal üzere sıcak yerde ve çıplak ayakla yürümemesi gerekiyor. Şayet mecburî olarak sıcak yerde yürünecekse kesinlikle yumuşak terlik kullanmalılar. En ufak zedelenme ya da kızarıklığın büyük travmatik sonuçlara yol açabileceğini aklınızda tutun.
Dikkatli hareket edin
Hareket etmek diyabet tedavisi için aksi durum belirtilmedikçe gerekli ögelerden biri. Fizikî aktivite için öncelikle serinliğin hissedildiği sabah ve akşam saatleri tercih edilmeli. Fizikî aktivite öncesi ve sonrasında yanlış sonuç çıkabileceği için kan şekeri ölçümü katiyen yapılmalı. Yeniden sıvı kaybı olduğu akılda tutularak antrenman sırasında ek sıvı alınması gerektiğini aklınızdan çıkarmayın. Hipoglisemi yatkınlığını arttıran ilaçlar (sulfonilüre, insülin) kullananların antrenman ile kan şekeri düşme riskinin artabileceği de unutulmamalı ve kesinlikle yanda emilen bir karbonhidrat taşınmalı.
İlaçlarınızı hakikat saklayın
Kullanılan insülin ve ilaçları kurallara uygun formda saklayın. İnsülin 2-8 derece sıcaklıkta (buzdolabı kapağı) saklanmalıdır. İnsülin enjeksiyonu kullanıyorsanız uygulamadan en az yarım saat evvel buzdolabından alınmalıdır. Çünkü süratli sıcaklık değişimi aktifliği azaltarak ziyan verebilir.
Dışardaki yiyeceklere dikkat edin
Yazın tatil moduna girilmesi, beslenme kurallarının esnetilmesine yol açabilir. Kalınan yazlık tesis, arkadaş ve akraba ziyaretlerinde sunulan güçlü çeşit meyvelerde ve yemeklerde diyabetik olduğunuzu hatırlayarak diyetinize uygun davranın.
Yanınızda yiyecek bulundurun
Yaz terlemesi hipoglisemi terlemesi ile karışabileceğinden kan şekerinin düşüp düşmediğinden emin olunmalı, bu durumda el altında süratle emilebilen karbonhidrat türevi bulunmalı.
Uzman denetimini ihmal etmeyin
Yazın ilaçlarınızın doz ve kullanma vaktinde farklılık gerekebilir. Tıpkı vakitte birtakım ek tekliflere de gereksinim duyabilirsiniz. Bu nedenle endokrinoloji uzmanına istişareyi ihmal etmeyin.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
