Dünyanın en çok ziyaret edilen üçüncü kripto para borsası Bybit’in Opsiyonlardan Sorumlu Ünite Lideri Hao Yang tarafından kaleme alınan makalede, Merkezi Borsaların kriptoların benimsenmesine katkıları ele alınıyor.
Blok zinciri teknolojisi vakitle bedel değişimine yönelik sağlam bir çerçeve sunarak gücü ve finansal denetimi merkeziyetsiz hâle getirecektir. Bu vizyon, tüm kalbimizle benimsememiz gereken ihtilal niteliğinde bir yaklaşım kaymasını temsil etmektedir.
Ancak bu parlak geleceğin önünü kesebilecek muhakkak ögeler da mevcuttur. Bunlara örnek olarak, vadeli süreçler piyasasının sıfır toplamlı yapısını verebiliriz. Kripto dünyasında, ruhsal eğilimlerin bedelinin artması için paranın daima olarak benimsenmesi ve daima sermaye akışı gereklidir. Bu ruhsal eğilimler de ekseriyetle fırsatı kaçırma korkusunu (FOMO) tetiklemekte ve çok alım-satım yapmaya teşvik etmektedir.
Para, niteliği gereği kıymetli olmaktan fazla bir kıymet aracıdır. Sonuç olarak kripto para piyasası, yatırımcıların gerçek bedel yerine paranın temsil ettiği kıymete dair farklı beklentilerine nazaran alım-satım yaptığı sıfır toplamlı bir vadeli süreçler piyasasıdır.
Vadeli Süreçler Piyasasının Sıfır Toplamlı Yapısı
Sıfır toplamlı oyun, bir iştirakçinin çıkar elde etmesinin öbür bir iştirakçinin kaybına bağlı olduğu bir durumdur. Vadeli süreç piyasalarında opsiyonlar ve vadeli süreçler, mukavelelerin iki taraf ortasındaki mutabakatları temsil etmesi ve taraflardan biri kaybettiğinde varlıkların öteki tarafa aktarılması nedeniyle sıfır toplamlı olarak kabul edilir.
Sıfır toplamlı yapı, yatırımcıların kripto paraların temel bedeli ve potansiyeli yerine kısa vadeli çıkarlara ağırlaştığı son derece rekabetçi ve spekülatif bir alım-satım ortamına yol açabilir. Münasebetiyle bu durum, en son gayeler olan merkeziyetsizlikten ve paha değişimine yönelik güçlü ve muteber bir çerçeve oluşturmaktan saptırır.
Benimsenme ve sermaye akışı ihtiyacı
Bir kripto paranın bedelinin artması için daha fazla kişi ve işletmenin bu parayı kullanması ve bu paraya yatırım yapması gereklidir. Benimsenme seviyesi ve sermaye akışı ne kadar yüksek olursa kripto para da o kadar istikrarlı ve bedelli olabilir. Fakat kripto paralar popülerlik ve bedel kazandıkça, kullanıcıların daha yüksek verimlilik, güvenilirlik ve daha kullanıcı dostu arayüzler nedeniyle merkezi borsalara yönelme eğilimi de artmaktadır.
Ayrıca daima olarak benimsenmeye ve sermaye akışına olan muhtaçlık, kripto para ünitelerinin bedelinin, destek teknolojik gelişmeler yerine çoğunlukla spekülatif alım-satımlara ve piyasa algısına bağlı olduğu bir döngü yaratabilir. Bu dinamik, istikrarsız bir piyasa ortamına yol açabilir ve merkeziyetsizlik unsurlarına dayalı olan açık ve esnek bir finansal sistemin gelişimini sekteye uğratabilir.
Kripto alım-satımlarıyla süratli çıkarlar elde etmenin cezbediciliğine direnmek hayli zordur. Ayrıyeten alım-satım yapmaya yönelik bu ortak istek, sermayenin ekseriyetle kelam konusu süreçleri kolaylaştıran ve fiyatları sonlu arza sahip kripto paralar cinsinden alan borsalara akmasına neden olmaktadır. Bu durum bir ikilemi de beraberinde getiriyor: Kripto paralar merkezi güç yapılarını ortadan kaldırma maksadıyla ortaya çıkmış lakin kâr elde etme isteği, kullanıcıları en sağlam ve verimli merkezi borsa platformlarına (CEX’ler) itmiştir. Bu platformlar da giderek daha fazla kullanıcıyı kendine çekip fiyatlar sayesinde daha da çok varlık biriktirmekte, münasebetiyle daha merkezi ve güçlü hâle gelmektedir.
Peki CEX’lere neden hâlâ muhtaçlık duyuyoruz?
CEX’ler gerçek manada merkeziyetsiz bir ekosisteme ulaşma seyahatinde hayati bir role sahiptir. CEX’ler, klasik finansal sistemlerle kripto paraların gelişen dünyasını birleştiren kıymetli bir köprü fonksiyonu görür. CEX’ler, faaliyetlerini mükemmelleştirerek ve güçlü güvenlik altyapıları uygulayarak hem merkeziyetsiz finansa sıkıntısız geçiş sağlamakta hem de geniş kitlelerce benimsenme seviyesini faal olarak artırmaktadır.
CEX’lerin birincil avantajlarından biri, kripto para ekosisteminde likidite sağlamak ve piyasa derinliğini artırmaktır. Yatırımcıların verimli bir halde dijital varlık alıp satabileceği faal pazar yerleri CEX’ler sayesinde mümkündür. CEX’ler kâfi sayıda alıcı ve satıcıyla fiyat dalgalanmalarını azaltır ve adil fiyat keşfi sürecine imkan tanır. Bu da nihayetinde kripto piyasasının stabil olmasına ve büyümesine katkı sağlar.
Diğer kıymetli bir neden ise CEX’lerin kripto dünyasına yeni ayak basanlar için değerli bir giriş noktası fonksiyonu görmesidir. CEX’lerin kullanıcı dostu arayüzleri ve sezgisel alım-satım araçları, teknik bilgi seviyesi sonlu olan şahısların kripto para alım-satım sürecindeki karmaşıklığın üstesinden gelmelerini kolaylaştırır. Klâsik finansal platformlara benzeyen, kullanıcıların aşina olduğu bir ortam sunan CEX’ler, yatırımcıların düşük ölçülerle giriş yapabilmesini mümkün kılar ve daha geniş bir kullanıcı tabanını kendine çeker.
CEX’lere olan muhtaçlığı artıran öteki faktörler de mevcuttur. Bu faktörlere örnek olarak; tesirli risk idaresi tedbirleri, 7/24 dayanak hizmetleri ve prestiji parayla kripto satın alma imkanları sayılabilir.
Kripto para bölümü ve blok zinciri teknolojisinin hedefi merkeziyetsizlik olsa da, bu seyahatte merkezi borsaların vazgeçilmez rolünün şuurunda olmak da çok değerlidir. Kripto kesimi evrilmeye ve yenilikler getirmeye devam ettikçe, merkeziyetsizlik ile merkezi borsalara olan muhtaçlık ortasında istikrar yakalamak sürdürülebilir ve kapsayıcı bir merkeziyetsiz geleceğe ulaşma sürecinde kritik ehemmiyet kazandı.
Bu hassas istikrara dikkatli bir biçimde yaklaşmak ve zorla yayılmacılığa yönelik eğilimlerden kaçınmak hepimizin sorumluluğundadır. Şu deyişi de her vakit aklımızda bulundurmakta yarar var: Güç yozlaşır, mutlak güç ise kesinlikle yozlaşır.
Yazarın Biyografisi
Hao Yang, Bybit’te yenilikçi eserler ile hizmetler sunarak kripto tutkunlarının dijital varlıkları daha düşük maliyet ve risklerle alıp satmasına imkan tanıyan opsiyonlardan sorumlu üniteye başkanlık ediyor.
Hao, mali hizmetler alanındaki çeşitli tecrübeleri sayesinde opsiyonlu süreçler ve finansal mühendislik mevzularında üst seviye uzmanlık elde etti.
2021’de Bybit’e katılmadan evvel OKEx Options şirketi için danışmanlık hizmetleri vermekteydi. Ondan evvel ise güç şirketi PZEM’de, egzotik ödeme yapılarına sahip güç opsiyonlarını modelleyen nicel analist olarak çalıştı. Bunun da öncesinde Optiver’de yatırımcı olarak faiz oranlarına ve endeks opsiyonlarına ağırlaştı. Kripto seyahatine madenci olarak başlayan Hao, daha sonra bir kripto borsası start-up’ı için alım-satım sistemi geliştirdi.
Hao, Vrije Universiteit Amsterdam Üniversitesinde “Nicel Risk İdaresi İçin Duisenberg Honors Programı“ kapsamında Finans Yüksek Lisansına sahiptir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
