Hava sıcaklıklarının düzgünce tesirini arttırdığı bu günlerde uzmanlar yaz hastalıklarına karşı uyarıyor. Yaz aylarında bulaşıcı hastalıkların daha çok görüldüğüne dikkat çeken Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, sıcak havalarda mikrop barındırma riski yüksek olan besinlerden uzak durulması gerektiğini söylüyor. Yaz aylarında en çok ishal göründüğünü belirten Mamçu, yaz hastalıklarından korunmak için tedbir alınması gerektiğinin altını çiziyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, artan sıcaklarla birlikte oluşabilecek hastalıklara karşı bilgi verdi ve alınabilecek tedbirleri sıraladı.
Yaz aylarında bulaşıcı hastalıklar daha çok görülüyor
Mikroplar sıcak ortamlarda daha süratli çoğaldığı için yaz aylarında kimi bulaşıcı hastalıkların daha fazla görüldüğünü belirten Uzm. Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Gıdaların üreticiden tüketiciye ulaştırılmasının rastgele bir kademesinde uyulması gereken kurallara uyulmaması, mikroorganizmaların besinlere bulaşmasına neden olur. Mikroplarla kirlenmiş besinlerin ve içeceklerin ağız yoluyla alınması ise besin zehirlenmesi ile kusma ve bazen de yüksek ateşle ortaya çıkan ishal (gastroenterit) hastalığına yol açar. Ayrıyeten yazın insanların denize ve havuza girmesi suları yutmalarına ve kirli sulardan mikropların alınmasına neden olur. Çok değerli bir öbür neden de sineklerin yaz aylarında ortaya çıkması. Bilindiği üzere sinekler çöp ve pislikle yiyecekler ortasında mikrop taşıyan bir köprü oluşturur.” açıklamasında bulundu.
Sıcak havalarda mikrop barındırma riski yüksek olan besinlerden uzak durulmalı
İnsan sıhhatini tehdit eden salmonella ve gibisi bakteri toksinlerinin en çok tavuk eti, yumurta, krema, mayonez, midye, istiridye ve kabuklu deniz hayvanlarında bulunduğuna dikkat çeken Mamçu, “Elde hazırlandığı için hijyen konusunda özel değer gerektiren ve iç sıcaklıkları ziyanlı mikropların ölmesini sağlayacak kadar yükselmeyen ızgara köfteler, havasız ortamda mikropların toksin üretme riski olması nedeniyle bütün olarak çevrilmiş tavuk, pastörize edilmemiş sütten yapıldığında Malta hummasına (Brusellozis) neden olabilecek peynir, vakumlu paketi açılıp kısa müddette tüketilmeyen sosis ve salamdan uzak durmalıyız. Sütlaç, kazandibi, muhallebi, dondurma üzere sütlü tatlılar da hazırlandıktan sonra soğutucuda tutulmazsa tehlikeli olabilecek besinler. Çiğ yumurtadan yapılan mayonez, marul, salata, maydanoz üzere sebzeler de âlâ yıkanmadığında riskli olabilir.” ikazında bulundu.
Yazın en çok görülen hastalığı ‘ishal’
Yaz aylarında en çok görülen rahatsızlıklardan ishalin ve besin zehirlenmelerinin bilhassa yiyecek ve içeceklerin uygun olmayan şartlarda üretilmesi ve saklanması sonucunda görüldüğünü vurgulayan Mamçu, “Sıvı ve tuz kaybının fazla olmadığı ishallerde, hastalar hastaneye yatırılmadan uygun diyetle ayakta tedavi edilir. Çabucak ishal kesici ilaçlar (anti diyareik ilaçlar) kullanmak mutlaka gerçek değildir. İshal, ateş, kusma rahatsızlıklarının üçü de birinci başlarda bedenimize ziyanlı etkenleri yok etmek yahut atmak için faydalı birer savunma sistemleridir. Bu sistemleri engelleyici teşebbüslerden kaçınılmalıdır. Bununla birlikte dizanteri hadiseleri, kolera ve fazla su/tuz kaybı hastaneye yatış gerektirir. Antimikrobiyal tedavi gereken bakteriyel ve protozoal ishallerde uygun tedavi başlanır. İshal düzelene kadar yağsız ve posasız besinlerle, ishal diyeti uygulanır ve hastanın ağızdan bol sıvı alması sağlanır. Birinci birkaç gün içinde yeme içme konusuna itina göstermek gerekir. Bağırsakları uyaran çiğ zerzevat ve meyve tüketiminden de kaçınmak gerekir. Birinci günler kızarmış ekmek, patates haşlama, yoğurt ve ayran tercih edilmelidir. Sonraki günler ızgara et ve pişmiş zerzevat yemeklerine başlanabilir.” biçiminde konuştu.
İshalde yapılması gereken birinci müdahale
İshale bağlı gelişen sıvı ve tuz kaybının epeyce değer taşıdığına değinen Mamçu, “Bu nedenle sıvı ve tuz kaybının derecesi belirlenip az oranda ise ağız yoluyla, şiddetli oranda ise damardan yerine konması gerekir. Konut ortamında yapabileceğiniz birinci müdahale; 5 su bardağı kaynatılmış soğutulmuş suya 2 çorba kaşığı şeker, 1 çay kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat konarak yapılan karışımın, kesinlikle her ishal sonrası hastaya içebildiği kadar sık ortalarla içirilmesidir. Mesken şartlarında, ağızdan sıvı ve elektrolitler kusma ve mide bulantısı nedeniyle yerine konamıyorsa yahut ateş yükselmişse, çabucak bir sıhhat kuruluşuna başvurmalıdır.” dedi.
Mamçu, ishale karşı alınabilecek tedbirleri ise şöyle sıraladı:
– Besinlerin üreticiden tüketiciye kadar ulaşmasındaki her safhayı denetlemek
– Kabuğu soyulabilen besinlerin kabuklarını soyarak, soyulmayanları ise uygunca yıkayarak yemek
– Çiğ yahut az pişmiş et yememek, çiğ süt içmemek
– Genel paklık kurallarına uymak ve sineklerle savaşmak
Yaz aylarında havuzdan yahut denizden bulaşabilecek hastalıklara da dikkat!
Sıcakların yeterlice artmasıyla birlikte havuza ve denize olan ilgi paralelinde buralardan bulaşan enfeksiyonların da arttığına işaret eden Mamçu, “Özellikle yüzme havuzları birçok kişinin ortak kullanım alanı olduğundan daha kolay kirlenebilir. Birçok bakteri, virüs ve parazit bu kirliliği yaratır. Havuzların yanı sıra deniz ve ırmaklardaki kirliliğin de E.coli, Cryptosporidium, Giardia, Shigella üzere suya karışan mikroplar suyun yutulması, kulağa ve göze kaçmasıyla bireylerde ishal, mantar hastalıkları, göz ve kulak enfeksiyonları üzere birçok önemli sonuçlar doğuran hastalığa sebep olur. Bunlara da dikkat etmek gerekir. En güzel tahlil, havuz yahut denizden çıkar çıkmaz kesinlikle duş almak yahut bedeni sabunlayarak, mikropların ciltten atılmasını sağlamaktır.” dedi.
Yaz hastalıklarından korunma önlemleri
Yaz mevsiminde hava sıcaklıklarının artmasıyla ortaya çıkan ve bulaşıcılığı yüksek hastalıkları sıralayan Uzm. Dr. Dilek Leyla Mamçu, bu hastalıklardan genel korunma tedbirlerini sıralayarak kelamlarını tamamladı:
– Güneşten, çok sıcak ve havasız ortamlardan kaçının
– Hijyeni ve güvenliği olmayan plaj ve havuzları kullanmayın
– Hiçbir zerzevat ve meyveyi yıkamadan tüketmeyin
– Açıkta satılan hiçbir besin hususuna prestij etmeyin
– Günde en az 2 litre su için
– Ateş düşürücü olarak Paracetamol üzere ilaçları el altında bulundurun
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
