Dünyada en sık görülen nörolojik hastalıklardan biri olan ve halk ortasında ‘sara’ olarak bilinen epilepsi, ülkemizde her 100 şahıstan 1’inde gelişiyor. Beyindeki birtakım hücrelerin olağandışı elektrik sinyali yollamasıyla ortaya çıkan ve şuur kaybı ile istemsiz hareketler halinde nöbetlerle seyreden epilepsi, tedavi edilmezse hastanın hayatını zorlaştırabiliyor, dahası önemli yaralanmalara neden olabiliyor. Günümüzde epilepsi tedavisinden ise hayli başarılı sonuçlar elde edilebiliyor. O denli ki ilaç tedavisiyle hastaların nöbetleri önlenebiliyor yahut sıklığı azaltılabiliyor. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, ancak sistemli ilaç kullanımına karşın epilepsi hastalarının yüzde 30-40’ında nöbetlerin devam ettiğine dikkat çekerek, “İlaca direnç gösteren nöbetlerde, uygun hastalarda cerrahi süreç gündeme gelir. Cerrahi metotta gaye, nöbetleri ortadan kaldırmak yahut sıklığını azaltmak, nörolojik ziyanları önlemek ve ilaçların yan tesirlerini azaltıp, hayat kalitesini arttırmaktır. Günümüzde epilepsi cerrahisinden yaklaşık yüzde 80 oranında muvaffakiyet elde edilir” diyor.
Hastaların birçoklarında nedeni saptanamıyor
Doğumsal anomali, doğum travması, baş travması, beyin enfeksiyonu, beyin – damar hastalıkları, kanama ve tümörler, nöbetlere neden olabiliyor. Fakat hastaların yüzde 70-80 üzere büyük çoğunluğunda nöbetlerin sebebi tespit edilemiyor. Doç. Dr. Yaşar Bayri, nöbetlerin tipinin kaynaklandıkları bölge ve yayılım haline nazaran değişiklik gösterdiğini belirterek, kelamlarına şöyle devam ediyor: “Nöbetler düşme ve şuur bozukluğu atakları; yalnızca şuurun bozulduğu ve korkmuş anlamsız bakışlar; mimiklerde kaygı, hayret, huzursuzluk yahut ifadesizlik; gülme ve ağlama; el ve parmaklarda tekrarlayan hareketler halinde gelişebilir. Büyük nöbetlerde şuur kapanır, vücut kasılır ve idrar kaçırma oluşabilir. Şuur açılıncaya kadar tam şuur kapanıklığı, baş karışıklığı ile sersemlik hissi periyodu olur”
İlaç tedavisine direnç gösterebiliyor
Epilepsinin asıl tedavisi antiepileptik ilaçlar ile nöbetleri engellemek olsa da, tertipli ilaç kullanımına karşın hastaların yüzde 30-40’ında nöbetler devam ediyor. Bu tip epilepsiye ‘ilaca dirençli epilepsi’ deniliyor. Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, “Böyle durumlarda nöbetleri ortadan kaldırmak yahut sıklığını azaltmak, nörolojik ziyanları engellemek ve ilaçların yan tesirlerini azaltmak için cerrahi sistem gündeme gelir. Lakin ilaca dirençli her epilepsi hastası cerrahi usul için uygun bir aday olmayabilir. Bu nedenle hasta öncesinde çok detaylı bir incelemeden geçer” diyor.
48 saatlik görüntü kaydı alınıyor
Cerrahi prosedür için uygun olan hastalarda ameliyat öncesinde, epileptik aktivitenin nedenini tespit etmek için Görüntü EEG monitörizasyonu yapıldığını belirten Doç. Dr. Yaşar Bayri, bu süreci şöyle özetliyor: “Bunun için en az 48 saat boyunca daima EEG’si çekilerek görüntü kaydı alınan hasta nöbet geçirmesi tarafında uyarılır. EEG kaydı ve nöbet sırasındaki görüntü manzaralarıyla; nöbetin tipi ve beyinde hangi bölgeyi işaret ettiği, tek odaktan mı kaynaklandığı, yoksa birden fazla odağı mı olduğu tespit edilir. Ayrıyeten beyin MR, işlevsel MR, MR spektroskopi görüntülemeleri, PET ile SPECT üzere incelemelerle beyinde bir lezyon olup olmadığı, olağandışı kanlanma bölgesi varlığı ya da metabolitlerin dağılımında uygunsuzluk gösteren bir bölge olup olmadığı üzere pek çok detaya bakılır. Bunların yanı sıra nöropsikolojik testler yapılarak etkilenmiş beyin işlevleri belirlenir”
Cerrahi yolun muvaffakiyet oranı yüksek
Epilepsi cerrahisinde hastada nöbet kaynağı belirlenmişse, kıymetli merkezlere ziyan gelmemesi kaydıyla o bölge çıkarılıyor. Şayet birden fazla odak varsa, o vakit ameliyat sırasında beyin üzerine intraoperatif EEG elektrodları serilerek EEG kaydı alınıyor ve tespit edilen olağandışı bölgeler çıkarılıyor. Saptanan odak hareket merkezi, konuşma merkezi üzere yerleri işaret ediyorsa, bu bölgelere de nöbetin yayılmasını önlemek gayesiyle ilişki yollarını bozan teknikler uygulanıyor. Ameliyat öncesi yapılan incelemelerde odak saptanamadığı takdirde, yeniden nöbetin yayılımını önleyen, temas yollarını bozucu cerrahiler ya da vagal hudut stimülatörü takılması ameliyatı yapılabiliyor. Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, “Ameliyat öncesinde hastada nöbet odağı saptanmış ise o bölgeyi çıkarmaya yönelik uygulanan cerrahi usulle nöbetlerin ortadan kaldırılma talihi yüzde 60-80’i bulabilir. Temas yollarını bozan cerrahilerde nöbetleri önlemenin muvaffakiyet oranı daha düşük olsa da, formülün nöbetin şiddeti ve sayısını azaltıcı tesirleri sayesinde hastanın hayat kalitesi yükselir” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
