EPDK tarafından Temmuz 2022 Ar-Ge proje periyodunda onaylanan, 21 elektrik dağıtım şirketinin paydaşlığında ve Elder koordinatörlüğünde yürütülen, Ulusal Akıllı Sayaç Sistemleri (MASS) Entegrasyonlu Bağımsız PLC ve RF Haberleşme Protokol ve Eser Geliştirme Projesi kapsamındaki teknik çalıştay, Dicle Elektrik’in mesken sahipliğinde Diyarbakır’da gerçekleştirildi. Elder İş Geliştirme ve Ar-Ge Koordinatörü İstemi Mavi, çalıştaydaki konuşmasında kesimin Ar-Ge çalışmalarına tartı verdiğini ve dönüşümü hızlandıracak inovasyon yatırımlarını desteklediğini söz etti. Dicle Elektrik Genel Müdür Yardımcısı Nedim Tüzün ise 2022 yılını dağıtım şebekelerinin 23 milyar kWh güçle kapattıklarını, bu yıl ise 23,5 milyar kWh’in geçileceğini öngördüklerini belirtti.
Dicle Elektrik’in konut sahipliğinde gerçekleştirilen Ulusal Akıllı Sayaç Sistemi (MASS) Entegrasyonlu Bağımsız PLC ve RF Haberleşme Protokol ve Eser Geliştirme Projesi kapsamındaki teknik çalıştaya, Elder ve elektrik dağıtım şirketlerinin temsilcilerinin yanı sıra akademisyenler, kesimdeki yerli ve yabancı tahlil üretici firma temsilcileri katıldı. Çalıştayda, MASS entegrasyonlu PLC&RF teknolojisi kullanılarak çalışması hedeflenen sayaç okuma sistemlerinin, protokol, haberleşme ve şifreleme metotlarında standartlaşmanın nasıl sağlanabileceği ele alındı.
Çalıştayın açılış konuşması Elder İş Geliştirme ve Ar-Ge Koordinatörü İstemi Mavi tarafından yapıldı. Dağıtım faaliyetinin, temelde beşere dayalı bir yapıdan teknoloji odaklı bir yapıya dönüştüğüne dikkat çeken İstemi Mavi, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Sektörümüz her yıl artan bir ivme ile Ar-Ge çalışmalarına yük veriyor, dönüşümü hızlandıracak inovasyon yatırımlarını destekliyor ve toplam bilgi-kaliteyi artıracak akademi çalışmalarına sürat kesmeden devam ediyor. Bu konuda, dayanaklarından ötürü başta EPDK olmak üzere tüm kamu ve EDAŞ yöneticilerimize teşekkürlerimizi iletmek istiyorum. Elder olarak odağımıza insan, etraf ve teknolojiyi alarak faaliyetlerimizi yürütüyoruz. Bu süreçte sürdürülebilir bir ekosistem tesis ederek dalın inovasyon merkezi olma vizyonunu hayata geçiriyoruz.
Hızlandırma programlarımız, teknokentler ile yaptığımız iş birlikleri, koordinatörlüğünü üstlendiğimiz bölümümüze yönelik ulusal ve milletlerarası projeler bu maksada ulaşma yolunda attığımız adımlara birkaç örnek niteliği taşıyor. Önümüzdeki yıllarda da güç alanında geliştirdiğimiz projelerimiz ile küresel ölçekte yer alacağımıza inancımız tam.”
Kayıp-kaçak, 19,4 milyarlık yatırım ile 33 puan düştü
Dicle Elektrik Genel Müdür Yardımcısı Nedim Tüzün ise Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt’te 2,2 milyon aboneye sahip olduklarını, 21 dağıtım şirketi ortasında güç tüketimi açısından İstanbul’un akabinde ikinci sırada yer aldıklarını söyledi. Tüzün, ülke genelinde abone başına 4.500 kWh elektrik tüketimi gerçekleşirken, kendi bölgelerinde bunun 11.500 kWh ile 2,5 katı olduğunu da kaydettiği konuşmasını şöyle sürdürdü: “2013’te yüzde 76’lık kayıp-kaçak oranıyla devraldığımız şirketimizde, bugün bu oran yüzde 43. Bunu tesis edebilmek ismine 2013’ten bu yana Ar-Ge ve teknolojiyi merkeze alarak 19,4 milyar liralık yatırıma imza attık. Bunun büyük kısmı şebeke yenileme ve güçlendirmesine harcandı. Akıllı şebeke dönüşümüyle 11.400 MWh kayıp-kaçak tüketimin önüne geçtik. Önümüzdeki 2 yılda 6,5 ve 8 milyar lira aralığında yeni yatırımlar gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Bunun yanı sıra Sanayii ve Teknoloji Bakanlığı’ndan onaylı Ar-Ge merkezimizde Ar-Ge mühendislerimiz tarafından yerli imkanlarla yaptığımız çalışmalarla bölümün gelişimine katkı sağlıyoruz. Kesime güçlenmesi ve yerli teknolojilerin artması için misyon ve sorumluluk bilerek çalışmalarımıza devam edeceğiz.” dedi.
Dicle Elektrik olarak güç dağıtımını vilayet ve ilçe merkezleri, kırsal ve ziraî sulama alanları olarak 3 kategoride ele aldıklarını da kaydeden Tüzün, ülke genelindeki kayıp-kaçak oranının yüzde 13’ün altında olduğuna dikkat çekerek “Bunlardan vilayet ve ilçe merkezlerinde kayıp kaçak oranı yüzde 30’un altında. Kırsalda yüzde 75-80’in üzerinde, ziraî sulama alanlarında ise yüzde 40’ın üzerinde. Türkiye’deki ziraî sulamanın yarısı bölgemizde bulunuyor ve tüketimin değerli ölçüsü buraya gidiyor.” dedi.
Tüketimin 23,5 milyar kWh’yi geçmesi öngörülüyor
2022 yılını dağıtım şebekelerinin 23 milyar kWh güçle kapattıklarını, bu yıl ise 23,5 milyar kWh’in geçileceğini öngördüklerini de belirten Genel Müdür Yardımcısı Tüzün, konuşmalarına şu tabirleri ekledi: “Türkiye genelindeki akıllı şebekelerin yaklaşık yarısına sahip güç şirketi olarak kent merkezinde takılı 1 milyon adeti aşkın akıllı sayacımız ve 230 bini aşkın modemimiz ile teknolojiyi merkeze alan GSM sistemleri üzerinden uzaktan okuma yapmaya devam ediyoruz. Bu kapsamda bir modem ile yaklaşık 5 sayaç okuyabiliyoruz. Kalan yaklaşık bir milyon sayacı GSM sistemler ile okumayı planladığımızda 500 bin GSM modem kullanmamız gerekecek. Lakin kırsal alanda GSM kapsama alan kahırları nedeni ile veri transferinde sorun yaşayabileceğimizin de farkındayız. Bu sebeple gerçekleştirilecek PLC ve RF tahlillerin bölüme büyük katkı sunmasını diliyoruz.”
Şifre ve haberleşme sistemlerinde standartlaşma
Elektrik dağıtım şirketlerinin iştirak gösterdiği çalıştayda, farklı markaların kendine ilişkin şifre ve haberleşme metotlarında standartlaşmayı sağlayarak elektrik dağıtım dalına has bağımsız bir PLC (güç çizgisi iletişimi) ve radyo frekanslı haberleşme protokolü ile eser geliştirilmesi konusu ele alınarak tartışıldı.
Haberleşme protokolü yazılımı ve eser geliştirilmesi öncesinde teknolojinin son durumunun ele alındığı çalıştaya, bahis hakkında çalışmalar yapmış ve yapmaya devam eden üretici ve akademisyenler yapmış oldukları araştırmalar ve husus değerlendirmeleriyle katkı sundular. Üretici ve akademisyenlerin yanı sıra haberleşme teknolojileri alanında Ar-Ge projesi yahut yatırım çalışmaları yapan EDAŞ’lar da edindikleri deneyimleri, sorunları ve çıktı bilgilerini kesim temsilcileriyle paylaştılar.
Çalıştay; elektrik dağıtım bölümünde kullanılacak olan PLC&RF sayaç okuma sistemlerinde, marka bağımlığını ortadan kaldırmak için birlikte çalışabilirlik ve yerine çalışabilirlik prensiplerini ön planda tutulacak, PLC, RF ve hibrit eser geliştirilmesi için gelecek periyotta yapılacak çalışmalar için yol haritasının belirlenmesi ile başarılı bir halde tamamlandı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
