Tamamlanmış intiharların yüzde 90’ında psikiyatrik bir teşhis bulunduğunu belirten uzmanlar, intihar niyetinin bütün psikiyatri hastalarında kesinlikle sorgulanması gerektiğine dikkat çekiyor. İntihar kanısı varlığının, bir teşebbüs ya da tamamlanmış intihar ile sonuçlanacağı manasına gelmediğini tabir eden Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, yaşamda bir emele ve gelecek planlarına sahip olmanın intihar riskini kıymetli ölçüde azaltan faktörler ortasında olduğunu söylüyor. “Kriz periyotlarında olan bireylere intiharla ilgili fikrini sormaktan korkulmamalı.” diyen Şentürk, kişinin kendine ziyan verme kanısının ve bu fikrin niteliği ile ilgili tüm özelliklerin açık, direkt sorular ile araştırılması ve intihar davranışı ile ilgili bilinen risk faktörlerinin sistemli bir biçimde sorgulanması gerektiğine vurgu yaptı.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, vakit zaman gündemi meşgul eden intihar davranışı ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, intihar davranışı ile ilgili en önemli risk kümesinin içinde depresyon, bipolar duygudurum bozukluğu, alkol-madde kullanım bozukluğu, şizofreni, borderline kişilik bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerin yer aldığını anlattı.
Cinsel ve fizikî istismar bağımsız bir risk etmeni
Tamamlanmış intiharların yüzde 90’ında psikiyatrik bir teşhis bulunduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, şöyle devam etti:
“Bu nedenle bütün psikiyatri hastalarında intihar fikri, birinci kıymetlendirme ve denetimlerde kesinlikle sorgulanmalı. Yeniden çocukluk çağı travmaları bilhassa de cinsel ve fizikî istismar öyküsü intihar için bağımsız bir risk etmeni olup, mümkünlüğü yaklaşık 10 kat kadar artırmakta.
Büyük yaşamsal krizler ve ardından gelen ağır gerilim yükü ile gelen intihar düşüncesi nadir değildir. Yakın periyotta yaşanan ayrılık, boşanma ve mevt üzere kayıplar, kaza ve hastalık nedenli bedensel yeti kayıpları, kendilik kıymetinde ya da işten çıkarılma yahut iflas üzere toplumsal statüde kayıplar, göç ve taşınma üzere güvenlik hissinin kaybı, yapılan bir hareketten ya da işitilen bir durumdan dolayı ağır utanç duygusu kişiyi savunmasız ve çaresiz hale getirebilirken intihar davranışı açısından da risk oluşturabiliyor.”
Öncesinde fizikî ve ruhsal yakınmalar görülebiliyor
Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, intihar davranışının öncesinde görülebilen belirtilere de dikkati çekerek, şunları lisana getirdi:
“Yoğun bunalmışlık, ferdi yetersizlik ve değersizlik hissi, ümitsizlik, ümitsizlik, kendine ait olumsuz yargılar, kişilerarası ilişkilerde içe çekilme, arkadaş ve aile çevresinden uzaklaşma, günlük faaliyetlere ilgi kaybı, kişisel bakım ve görünümü ihmal etme, yeme ve uyku alışkanlıklarında değişme, bariz kişilik ve davranış değişiklikleri, dikkati toplayamama, karar vermede zorlanma, okul ve iş performansında düşme, yorgunluk ve kronik ağrı üzere fizikî ve ruhsal yakınmalar intihar öncesinde görülen belirtiler olarak bildirilmiştir.”
Düzenli olarak spor yapmak ve yardım almaya motive olmak intihar riskini azaltıyor
İntihar niyetinin varlığının, ne kadar ağır halde olursa olsun, bir teşebbüs ya da tamamlanmış intihar ile sonuçlanacağı manasına gelmediğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, şöyle devam etti:
“Kişinin sahip olduğu ferdi ve çevresel kaynaklar, profesyonel yardım epey tesirli olabilir; bu nedenle gözetici faktörlerin araştırılması ve bunların desteklenmesi gerekir. Hayatta bir gayeye ve gelecek planlarına sahip olmak, varlıklı baş etme hünerlerine, hobilere, güzel irtibat marifetlerine sahip olmak, sistemli olarak spor yapmak ve yardım almaya motive olmak intihar riskini kıymetli ölçüde azaltan kişisel faktörlerdir. Nizamlı bir aile yaşantısı, aile içinde sıkı ve yakın bağların olması, evli ve çocuklu olmak, uygun ve dengeli toplumsal dayanaklara, yakın arkadaş bağlantılarına sahip olmak ise intihar riskini değerli ölçüde azaltan en önemli çevresel faktörlerdir.”
Toplumda yer alan ‘intihar edecek kişinin intihardan bahsetmemesi’ algısı yanlış
Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, toplumda yer alan ‘intihar edecek kişinin intihardan bahsetmemesi’ algısının yanlış olduğunu tabir ederek, “Kriz periyotlarında olan bireylere intiharla ilgili kanısını sormaktan korkulmamalı. Bu durum kişinin aklında olmayan bir şeyi aklına getirmek olarak değerlendirilmemeli. Kendine ziyan verme fikri ve bu niyetin niteliği ile ilgili tüm özellikler açık, direkt sorular ile araştırılmalı ve intihar davranışı ile ilgili bilinen risk faktörleri sistemli bir biçimde sorgulanmalı.” diye konuştu.
Kriz periyodu yaşayan ya da kıymetli ruhsal sorunu olduğu düşünülen bireylerin psikiyatriste gitmesi tarafında teşvik edilmesinin kıymetine de vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, şöyle dedi:
“Mevcut psikiyatrik sorun ya da yaşamsal bir kriz nedeniyle kendisini çaresiz, kapana kısılmış ve kaybetmiş olarak gören bireyler, ruh sıhhati dayanağıyla baş etme gücünü yavaş yavaş kendilerinde bulabilmekte. Bu şahıslardaki psikiyatrik tabloların faal bir biçimde düzeltilmesi, kişinin yakından izlenmesi ve tedavi ahenginin düzgün seviyede olması epey kıymetli.”
Yeniden teşebbüste bulunabiliyorlar
Daha önce intihar girişiminde bulunmuş kişilerin, yineleyen girişimler açısından büyük risk taşıdığına dikkar çeken Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, “İntihar girişimini tekrarlama riski intihar girişiminden sonraki birinci bir yılda ve de özellikle birinci üç ayda çok yüksek. İntihar etmeyi düşünen şahıslarla bu durumun münasebetlerini ve sonuçlarını tartışmak durumu zorlaştırır. Bu cins tartışmalarda bulunmadan kesinlikle profesyonel yardım alması sağlanmalı.” dedi.
İntihar riski olan fakat o an çabucak acil servise ya da tabibe götürülemeyecek şahısların kesinlikle nezaret altında tutulması gerektiğini de lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, “Delici, kesici ya da patlayıcı aletler katiyen uzaklaştırılmalı. İntihar edeceğini söyleyen şahısların bu paylaşımını sır olarak saklamamak ve çabucak yardım arayışına başlamak gerekir. İntihar fikri olan bireyle sorunu konuşmak ve umut aşılamak gerekli yardım ulaşana kadar yapılabilecek en uygun yaklaşımdır.” diyerek kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
