İşitme kaybı, doğuştan gelen bir rahatsızlık olup en sık görülen sorunlardan biridir. Her bin canlı doğumdan 1 ila 3’ü sağırlık derecesinde, binde 30 ila 60’ı da değişik şiddetlerde işitme kaybı ile doğar. Okul periyodu, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık periyotları de hesaba katıldığında toplumdaki işitme kaybı oranı %50’leri geçmektedir.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi KBB Kısmı Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Yıldırım Ahmet Bayazıt, “işitme kaybının okul başarısı üzerindeki etkisi”yle ilgili ebeveyn ve eğitimcilere dikkat edilmesi gereken bilgilendirmeler yaptı
İşitmenin olağan olması bilhassa yeni doğan bebekler, eğitim çağındaki çocuklar ve bireyler için kıymetlidir. Erken devirde tedavi edilmeyen şahıslarda kalıcı işitme ve konuşma sorunları ortaya çıkabilir ve okul çağındaki çocuk ve bireylerdeki işitme kaybı akademik, toplumsal ve nöropsikolojik sorunlara neden olabilir.
İşitme kaybı hafitten ağıra kadar farklı derecelerde, tek yahut çift taraflı olabilir. Bununla birlikte dış ve orta kulak iletim sorunlarına ya da iç kulak ve beyin ortasında cereyan eden sinirsel sorunlara bağlı olabilir.
Okul çağındaki çabucak hemen 10 çocuktan 1’inde işitme kaybı var
Son yıllarda ağır işitme kaybı oranları düşmeye başlamakla birlikte, hafif işitme kaybı oranları daha da artmaya başlamıştır. Okul çağındaki çabucak hemen on çocuktan birinde farklı nedenlere bağlı işitme kaybı vardır. Bunlar ortasında en sık görülen ve en kolay tedavi edilebilen ve halk ortasında kulak kiri olarak bilinen “serumen” yer almaktadır. İkinci sırada ise sinsi biçimde seyreden ve kulakta sıvı varlığı biçiminde tanım edilen orta kulak inflamasyonları yer alır; lakin çocukların %5’inin her iki kulağında da sinirsel tip işitme kaybı vardır. Sinirsel tip kayıp yalnızca bir kulakta da görülebilir ve bu çocukların öbür kulakları olağandır. Bu durum okul çağındaki çocukların %3’ünde görülmektedir. Öbür bir deyişle okul çağındaki çocuklarda, bebeklere oranla işitme kaybı sıklığı yaklaşık on kat artmıştır; fakat bu durumun erken teşhis ve tedavi edilebilmesini engelleyen birçok sorun ve zorluk vardır. Bu sorunlar çoklukla ebeveynlerin ve işitme kayıplı okul çağındaki çocuğun durumu kabullenmesi ve tabibinin tekliflerine ahenk sağlamasıyla alakalıdır.
İşitme kaybının beyin işlevleri üzerindeki tesiri nedir?
Beynimizin üst merkezlerindeki bilişsel ve ruhsal yollara ilişkin bölgelerin olağan olarak gelişmesi, işitsel girdilerin ne kadar olağan olduğuna bağlıdır. İşitsel girdilerdeki zayıflık, beyin üst merkez temaslarının ve korteksinin tertibini değiştirir. Mesela; bir kişinin sağ kulağında işitme kaybı varsa, ana işitme merkezinin bulunduğu beynin sol beyin yarım küresindeki korteks gelişimi zayıflar. İşitme merkezinin, konuşma ve bilişsel işlev bölgeleriyle olan irtibatları da farklılaşmaya ve doğal olarak, tüm bunların nörobiyolojik ve nöropsikolojik yansımaları da kendini göstermeye başlar.
Tek taraflı işitme kaybında sorun gözden kaçabiliyor
İki kulağında da işitme kaybı olan bebek ve çocukların teşhisi daha erken yapılır; zira yenidoğan tarama programları yahut çocuğun işitsel algısındaki zayıflık nedeniyle bir sıhhat kuruluşuna müracaat edilir. Bununla birlikte hafif işitme kaybı yahut tek taraflı işitme kaybı varlığında sorun gözden kaçabilir. Bu stil çocuklar çoklukla okul öncesi periyotta günlük hayat için kâfi lisan ve konuşma gelişimi gösterirler; ancak çocuk okul çağına geldiğinde bocalamalar başlar. Bu çocukların bilişsel gelişimlerinin yahut zekâlarının zayıf olduğu, saldırgan oldukları, davranış bozuklukları gösterdikleri formunda bildirimler gelmeye başlar ve okul muvaffakiyetlerinin düşük olduğu kabul edilerek bazen alt kategorideki sınıflara nakledilmeleri önerilir.
İşitme engelli çocuk sınıfta kalabiliyor
İşitme engelli okul çağındaki çocuklarda akademik ve toplumsal hususlarda dikkat eksikliği ortaya çıkabilir. Bu çocukların yaklaşık üçte birinin sınıfta kalacak hale gelebildiği bilinmektedir. Bu oran olağan topluma nazaran on kat daha fazladır.
İlginç bir formda, ağır işitme kaybı olanların akademik başarısı hafif işitme kaybı olanlara nazaran daha yüksektir. Bunun nedeni ağır işitme kaybı olanların daha erken yaşlarda teşhis ve tedavi bahtını yakalaması ve performanslarını yükseltmesidir ve birebir vakitte ailenin, çocuğun, toplumsal etrafın ve okul vazifelilerinin duruma daha rahat adapte olabilmeleridir. Hafif işitme kaybı olanlar ise durumu fark edemediği, önemsemediği yahut gizlediği için tedavi edilemezler ve muvaffakiyetleri düşer. Bunun nedeni çoklukla işitme kaybının utanç verici bir eksiklik olduğu fikridir.
Diğer taraftan tedavi edilmeyen bir işitme kaybı varlığında, öğrenci bilhassa fon gürültüsü varken konuşmayı anlamada zahmet çeker. Bazen de olağan konuşmayı anlarken, fısıltı seslerini kaçırabilir. Kişi, başını daha güzel duyan kulak istikametinde çevirmek zorunda kalır. Bu durumun her gün tekrarlanması sonucunda kişi yahut öğrenci daha da utangaç hale gelebilir ve kendini toplumsal alanlardan izole etmeye başlayabilir. Tıpkı vakitte konuşmayı anlamak için sarf ettiği efor erken yorulmaya ve sıkılganlığa neden olabilir.
Sonuç olarak, bilhassa okul çağındaki işitme engelli çocukların teşhis ve tedavilerinin yapılmaması halinde, akademik ve toplumsal sorunların ortaya çıkacağı artık bilinen bir gerçektir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
