ÇOCUĞUNUZ KANSER TEDAVİ SÜRECİNDEYSE BUNLARA DİKKAT!
Yeni doğandan ergenliğe her yaşta ortaya çıkabilen kanser, 10 yaş ve altındaki çocuklarda daha sık görülebiliyor. Ancak güzelleşme talihinin yüksek olduğu pediatrik onkolojik hadiselerde tedaviye ahenk ise daha güç olabiliyor. Örneğin; halk ortasında ışın tedavisi olarak bilinen radyoterapi esnasında sağlıklı bir hedefleme yapılabilmesi, yani gereken dozun – yanlışsız bölgeye verilebilmesi için hastanın bir mühlet hareketsiz kalması gerekiyor. Çocuğun tabiatına uygun olmayan fakat tedavi için elzem olan bu durumu sağlayabilmekse anestezi uygulamalarıyla mümkün olabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Bölümü’nden Doç. Dr. Ayşen Aydın, pediatrik onkolojik olaylarda radyoterapi süreçleri hakkında bilgi verdi.
Uzman ellerde, inançlı uygulamalarla, başarılı bir radyoterapi süreci mümkün
Lösemi, lenfoma, santral hudut sistemi tümörleri, nöroblastom, Wilms tümörü ve yumuşak doku sarkomları çocukluk çağında en sık rastlanan kanser tiplerindendir. Yetişkinlerde olduğu üzere çocuklarda da erken teşhiş ve gerçek tedavi hayat kurtarır. Hastalığın evresine nazaran değişmekle birlikte tüm pediatrik kanser tiplerinde radyoterapi uygulaması gerekebilmektedir. Kimi hastalarda neoadjuvan olarak yani ameliyat öncesi tümörü küçültme ve ameliyat kalitesini ve kolaylığını arttırma gayesiyle başvurulan radyoterapi usulü, kimi hastalarda kemoterapi ile birlikte, kemoterapiye cevap alınamayanlarda ise ağrı üzere istenmeyen yan tesirlerin giderilmesi için palyatif olarak uygulanmaktadır. Uygulama alanı ve dozuna Türkiye Pediatrik Onkoloji Çalışma Kümesi (TPOG) tarafından belirlenen temeller doğrultusunda uzman tabiplerce karar verilmektedir. Yüksek güçlü ışınlar kullanılarak kanserleri hücrelerin yok edilmesini hedefleyen radyoterapide emel hasta hücrelere odaklanarak etrafındaki sağlıklı hücrelerin göreceği ziyanı azaltmaktır. Fakat yetişkinlerde olduğu üzere çocuk hastalarda da kimi yan tesirler görülebilmektedir. Tedavi bölgesinde kaşıntı, kızarıklık ve soyulma, yorgunluk, iştah kaybı ve saç dökülmesi en sık rastlanan yan tesirler ortasındadır. Ailelerin büyük küçük demeden tüm yan tesirleri sıhhat takımına bildirmeleri ve çocukları için önerilen tavsiyelere harfiyen uymaları gerekmektedir.
Üç yaş altındakilere genel anestezi, daha büyüklere sedasyon
Radyoterapi seansları ile mühletleri hastaya ve hastalığa nazaran değişmekle birlikte tedavi esnasında en değerli öge kişinin hareketsiz kalmasıdır. Sabit durması mümkün olmayan çocuk hastalarda ise bu durum ülkü anestezi yoluyla sağlanmaktadır. Hafif sedasyondan genel anesteziye kadar değişen bir çerçevede uygulamaların yapıldığı pediatrik onkolojik olaylarda anestezinin tipi konusunda yaş ögesi belirleyici olmaktadır. Bilhassa hafif sedasyonla radyoterapi alması mümkün olmayan 3 yaşın altındakilerde genel anestezi tercih edilmektedir. Bu noktada tedavi için seçilen merkezde pediatri konusunda deneyimli bir anestezi takımının ve gezici bir anestezi ünitesinin olması gerekmektedir. Süreç 10 dakika bile sürecek olsa ünitenin radyoterapi aygıtına getirilerek çocuğun monütörize edilmesi ve anestezi sırasında hayati datalarının takip edilmesi büyük ehemmiyet taşımaktadır. Anestezi sözü anne babalara ürkütücü gelebilse de, çocuk hastalarda ayılması uzun süren, karaciğeri ve böbrek işlevlerini olumsuz etkileyen ilaçlar değil, solunabilen anestezikler kullanılmaktadır. Radyoterapi öncesi çocuğa maske yoluyla koklatılarak verilmekte, hareketsiz kalması gereken müddet sonunda ise maske uzaklaştırılarak tabiatıyla uyanmaları sağlanmaktadır.
Çocuk kanser hastaları için multidisipliner yaklaşım şart
Çocuk kanser hastaları hassas bünyelerinin ve ağır tedavilerin bir sonucu olarak çoklukla kanserle eş vakitli öbür ezalar da yaşayabilmektedir. Bu nedenle tedavi gördükleri merkezde pediatrik onkoloji hekiminin yanı sıra pediatrik yan kısım uzmanları tarafından da değerlendirilmeleri çok değerlidir. Örneğin; çocuk tedavi sırasında çok önemli bir alerji ile karşı karşıya kaldığında sorumlu tabibin, pediatrik alerji yan kolundan görüş alması gerekmektedir. Emsal biçimde çocuk hastanın tedavilere kardiyak bir cevabı olması halinde de pediatrik kardiyolog ile işbirliği içinde yan tesir idaresi yapılması gereklidir.
Çocuk hastanın konforu da en az tedavi kadar önemli
Karşılaşılan her sorunda çok sayıda hekim ve hastane gezmek zati gereğince yorgun olan çocuk hastalar için çok güç olmaktadır. Halbuki teşhis koyulma kademesinden ameliyata, kemoterapi periyodundan radyoterapiye kadar tüm muhtaçlıkları tek bir çatı altında karşılandığında tedavi süreci çocuğun yıpranmasını en az seviyeye indirmektedir. Büyüme ve gelişiminin olumsuz etkilenmemesi ve tedavi mühletince zihinsel ve fizikî manada desteklenmesi güzelleşme sürecini de hızlandıracağından, tabiplerin işbirliği içerisinde olduğu merkezlerde görülen tedavi çocuk hastanın hayat kalitesini yükseltmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
