Egeli bilim insanı Prof. Dr. Gökengin’in makalesi The Lancet Regional Health –
Europe mecmuasında yayımlandı
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunma ve önleme
stratejileri tekrar belirlendi
Ege Üniversitesi HIV / AIDS Uygulama ve
Araştırma Merkezi Müdürü ve Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşe Deniz Gökengin, “Avrupa’da
cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) tüm vakitlerin en yüksek seviyesine
ulaşmıştır ve bu hususta çabucak aksiyona geçilmesi ve iş birliği yapılması
gerekmektedir” diye konuştu.
Avrupa’da cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) tüm vakitlerin en
yüksek düzeyine ulaştığı bilgisinin hem Dünya Sıhhat Örgütü hem de Avrupa
ülkelerinin sıhhat kurumlarının bilgilerine ve raporlarına yansıdığı görülüyor.
Son on yıl içinde Avrupa’da CYBE’nin tekrar ortaya çıkması, önemli bir halk
sağlığı meselesine işaret ediyor.
Ege Üniversitesi HIV / AIDS Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü
Prof. Dr. Ayşe Deniz Gökengin’in de ortalarında yer aldığı bilim insanları
tarafından hazırlanan dört makaleden oluşan seri dünyaca ünlü The Lancet
Regional Health – Europe tarafından yayımlandı. Bilim insanları yürüttükleri
araştırmada CYBE’yi ve bu enfeksiyonlara yaklaşımı tahlil ederek, korunma
ve tedbire stratejilerini tekrar ortaya koyuyor.
“Vakalarda yüzde 49 artış”
Tanı ve tedavideki ilerlemelere karşın CYBE’nin önemli bir halk sağlığı
sorunu haline geldiğini vurgulayan Prof. Dr. Ayşe Deniz Gökengin, “Dünya
Sağlık Örgütü tarafından tanımlanan Avrupa Bölgesinde, 2019 yılında 17
milyon yeni olgu bildirilmiş, 2010 ile 2019 yılları ortasında yeni olgu sayısında
yüzde 49 artış olmuş ve toplam olgu sayısı 1,5 milyona ulaşmıştır. Ne yazık ki,
bölgede yakın vakitte gelişen COVID-19 pandemisi ve Ukrayna’daki savaş
gibi olaylar, 2030 ajandasındaki, HIV, viral hepatit ve CYBE salgınlarının
ortadan kaldırılması gayelerine yanlışsız atılan adımları tehlikeye atmıştır” dedi.
Prof. Dr. Ayşe Deniz Gökengin, “Avrupa’da CYBE’nin aktif bir biçimde
kontrol altına alınması, bölgedeki zorlukların ve mevcut yaklaşımları sınırlayan
unsurların belirlenmesi ile mümkündür. Bu nedenle, The Lancet Regional
Health – Europe kıtada yeni ve tekrar ortaya çıkan CYBE’leri gözden geçiren
ve genel ve özel zorlukları tanımlayan bir derleme hazırlamak üzere
uzmanlardan oluşan bir kümeye davet göndermiştir. Bu makaleler serisi, konuyu
belli başlı dört başka tarafıyla incelemektedir. Bunlar; Avrupa’daki epideminin
hâlihazırdaki durumu, kullanılmakta olan ve geliştirilen korunma stratejileri,
asemptomatik enfeksiyonların idaresinde yaklaşımlar ve yeni tedaviler.
Uzmanlardan oluşan muharrirler kümesi, Avrupa’da CYBE’lerin durumunu
belirlemenin yanı sıra, hastalıkların faal bir biçimde denetim altına alınabilmesi
için özel teklifler de yapmışlardır. Bu çalışma, bu önemli halk sıhhati sorununu
etkin bir biçimde ele alacak yol haritasını belirlemek açısından kritik öneme
sahiptir” diye konuştu.
“Kuzey ve Batı Avrupa ülkelerinde hadise oranı daha yüksek”
Yürütülen çalışma ile ulaşılan bulgular hakkında bilgi veren Prof. Dr.
Ayşe Deniz Gökengin, “Bölgedeki 53 ülkenin 49’undan toplanan
epidemiyolojik bilgiler, bakteriyel CYBE’lerin bildirimi açısından ülkeler
arasında manalı farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur. Kuzey ve Batı Avrupa
ülkelerinde toplumdaki her 100 kişi başına düşen CYBE sayıları diğer
bölgelere nazaran çok daha yüksektir; bunun en önemli nedeninin, sürveyansın ve
bildirimlerin daha büyük titizlikle ve daha muteber sistemlerle yapılıyor
olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Makaleler serisinde, sosyopolitik
alandaki değişikliklere bağlı olarak yeni tanımlanmış olan kilit toplumlar,
örneğin göçmenler, sığınmacılar, seks çalışanları ve erkeklerle seks yapan erkekler
vurgulanmaktadır; bu topluluklar, sıhhat hizmetlerine erişimlerinin sonlu olması
nedeniyle denetim siyasetlerinin geliştirilme sürecinde öncelikli topluluklar
olarak kabul edilmektedir” dedi.
“HIV’ın denetim altına alınmasına dair umut veren çalışmalar
mevcut”
Prof. Dr. Ayşe Deniz Gökengin, “Bazı ülkelerde sıhhat hizmetlerinin
sunumu ve kaynak yetersizlikleri açısından gözlenen farklılıklar, Avrupa’da
önleme ve denetim stratejilerinin önündeki pürüzler olarak tanımlanmaktadır.
Sağlık konusundaki eğitimlerin ve kondom tanıtımının, öteki biyomedikal
girişimlerle birlikte sürdürülmesinin kıymeti vurgulanmaktadır. HIV için temas
öncesi profilaksi, 53 ülkenin 38’inde kullanıma sunulmuş olmakla birlikte,
özellikle Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde hala gereğince kullanılmamaktadır;
bu bağlamda, temas öncesi profilaksiye erişim konusunda eşitliğin sağlanması
kritik ehemmiyete sahiptir. Birinci uzun tesirli antiretroviral olan kabotegravir, günlük hap
yerine iki ayda bir enjeksiyon biçiminde uygulanmasıyla HIV için temas öncesi
profilakside ihtilal yaratma potansiyeline sahiptir. Hepatit A ve B ile HPV’nin
kontrol altına alınmasında aşılar ile kıymetli kazanımlar elde edilmiştir.
Gelecekte, menengokok B aşısı ile çapraz bağışıklık yoluyla gonorenin ve
mRNA temelli aşılarla HIV enfeksiyonunun denetim altına alınması açısından
umut vaat eden çalışmalar bulunmaktadır. Bu dört makalenin bulguları, halk
sağlığı hizmetlerinin güçlendirilmesi, sürveyans ve bildirim sistemlerinin
birbiriyle uyumlu hale getirilmesi, korunma ve tedavi stratejilerine bedelsiz
erişimin sağlanması ve sıhhat hizmetine herkesin erişimi ve CYBE ile ilintili
damgalamanın ortadan kaldırılması üzere yapısal ögelerin ele alınması
bileşenlerini içeren bir yaklaşıma ihtiyaç olduğunun altını çizmektedir. HIV
ve CYBE için 2030 ajandasında yer alan maksatlara ulaşabilmek için bu
önerilerin uygulanmaya başlanması kritik kıymete sahiptir” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
