Doğum sancısından bile şiddetli ağrılara neden olabilen, kapısını çaldığı kişinin acil servise kendini ‘zor atmasına’ yol açan böbrek taşı hastalığı günümüzde giderek yaygınlaşıyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Sinan Zeren, ülkemizde her 10 bireyden birinde görülme oranıyla dünya ortalamasının üzerinde seyreden böbrek taşına genetik etkenlerden yanlış hayat alışkanlıklarına dek bir çok etkenin neden olduğunu belirterek bu önemli sıhhat sıkıntısına karşı bilhassa günlük yaşantıda kimi kritik kurallara kesinlikle uyulması gerektiğini vurguluyor. Böbrek taşı olanların ise “Taşımı herhalde düşürdüm fakat görmedim, ağrım geçti” biçiminde yanılgısına çok sık düştüklerini fakat bu niyetle tedavinin bırakılmasının böbrek kaybına dahi götürebildiğini belirten Prof. Dr. Zeren “Taş sorunu yaşayanların sonraki 10 yıl içinde tekrar gibisi şeyleri yaşama ihtimali yüzde 50’dir. Bu nedenle emsal yakınmaları olmasa bile tertipli denetimlerini yaptırmaları gerekir” diyor. Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Sinan Zeren böbrek taşına yol açan 8 değerli yanılgıyı anlattı, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
- Az su içmek: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Az su içmek böbrekte kum ve taş oluşumuna taban hazırlar. Günde 2-2.5 litre idrar çıkarmak bilhassa de böbrek taşı oluşturmaya yatkın bireylerde taş oluşum riskini yüzde 50 azaltır. Bu nedenle her gün en az 2.5 litre su içmeye ihtimam gösterin. Ayrıyeten alınan sıvının bir kısmının limon, portakal suyu formunda olması da idrarda taş oluşumunu engelleyen sitrat hususunu artıracağından ayrıyeten yararlı olacaktır. Son yıllardaki birtakım çalışma sonuçları kahvenin de taş oluşumunu engellediği tarafındadır.
- Fazla tuz ve şeker tüketmek: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Fazla tuzlu yemek idrarla kalsiyum çıkışını artırarak çoğunluğu kalsiyum içerikli olan taşların oluşumunu tetikleyebilir. Fazla tuzlu yemek vakit içinde yüksek tansiyon nedeni de olabileceğinden böbrek damarlarının etkilenmesiyle böbrek fonsiyon bozukluklarına da yol açabilmektedir. Tuz yanında rafine şeker tüketimi de idrarla kalsiyum çıkışını artıran başka bir risk faktörüdür. Bu nedenle fazla tuz ve şeker tüketiminden kaçının.
- Bilinçsizce vitamin desteği kullanmak: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Son yıllarda öne çıkan vitamin ve mineral destekleri kişinin gereksinimine nazaran tabip tavsiyesiyle değil itinasız kullanıldığında uzun vadede böbreklere de çok önemli ziyanlar veriyor. Örneğin; en suçsuz görünenlerden biri beden direncinin düştüğü, gribal durum hissedildiğinde birinci akla gelen dayanak eserlerden olan C vitamininin alımını abartmak böbrek taşı oluşumuna yer hazırlar. Günlük yiyeceklerle alınan doğal C vitamini için bu türlü bir risk kelam konusu değildir. Bedeninizin vitamin ve mineral ölçümleri yapılmadan ve tabip tavsiye etmedikçe vitamin ve mineral desteğini ölçüsüz kullanmaktan muhakkak kaçının.
- Hareketsiz olmak: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Hareketli olmak taşların büyümeye fırsat bulamadan kristal yahut kum halindeyken idrarla atılmasını kolaylaştıracaktır. Bu nedenle fizikî bir maniniz olmadığı takdirde hareketsiz kalmaktan kesinlikle kaçınmak ve her gün sistemli yürüyüş/egzersiz yapmak, işyerinde dahi öğlen tatillerinde kesinlikle kısa da olsa yürümek gerekir. İdman yaparken terlenebileceğinden beraberinde bol su içilmesi de unutulmamalıdır.
- Hayvansal besinleri çok tüketmek: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Kırmızı et, yumurta, tavuk, balık üzere hayvansal proteinler idrarı asit hale getirip, kalsiyum istikrarını bozması yanında idrardaki taş oluşumu için hami olan unsurların azalmasına da neden olmaktadır. Bu nedenle hayvansal besinlerin tüketiminde çoka kaçmamak, günlük tüketimde 150-160 gramı geçmemeye dikkat etmek gerekir. Salam, sucuk ve sosis üzere işlenmiş etler de önemli oranda tuz içerdiğinden tüketiminden uzak durulmalıdır. Diyete dikkat ederek taş oluşum riski epeyce azaltılabilmektedir.
- Kas yapmak için çok protein almak: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Bilhassa beden geliştirmek emeliyle spor yapanlar kas oluşturmak için protein tozlarına tartı veriyor. Lakin dikkat! Yapılan bilimsel çalışmalar; çok protein alımının böbrek işlevlerini bozduğunu ve kas yapsa da böbrekte taş oluşumuna taban hazırladığını ortaya koyuyor. Bu nedenle hekiminizin önerisi olmadan protein desteği kullanmayın.
- Yoğurt, süt ve peyniri az tüketmek: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Sinan Zeren “Taşların büyük kısmı yapı olarak kalsiyum oksalat taşlarıdır. Bu nedenle çok evvelden süt, peynir, yoğurt üzere kalsiyumdan güçlü besinlerin az tüketilmesi önerilirdi. Artık bunun yanlış olduğu bilinmektedir. Lakin kalsiyumlu yiyeceklerin ana öğünlerde tüketilmesi gerekir! Zira; domates, koyu yeşil yapraklı sebzeler, çilek, armut, kuruyemişler, çikolata ve çay üzere birçok yiyecekte bulunan oksalat unsuru kalsiyumdan güçlü besinlerle bir arada tüketildiğinde oksalatın bedene girişini engellemek büyük ölçüde mümkün olabilmektedir” diyor.
- Yetersiz idrar yolu enfeksiyonu tedavisi: YANLIŞ!
DOĞRUSU: İdrar yollarında enfeksiyona neden olan mikroplardan kimileri idrarın yapısını değiştirerek “enfeksiyon taşı” denen kalsiyum oksalattan farklı yapıdaki taşlara neden olmaktadır. Çok kısa mühlet içinde süratle büyüyebilen bu farklı yapıdaki taşların büsbütün temizlenmesi ve idrarın uygun antibiyotik tedavisi ile büsbütün mikropsuz hale getirilmesi çok değerlidir. Taşlar ameliyatla alınsa bile enfeksiyon tam temizlenmediği takdirde çok kısa mühlet içinde tıpkı yapıdaki taşlar süratlice tekrarlamaktadır.
Böbrek taşı olanlar dikkat!
Ağrınız kesildi diye tedaviyi bırakmayın!
Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Sinan Zeren “Böbrek taşı olanların çok sık düştüğü bir yanlış; taşın düştüğü görülmeden, ağrı kesildi diye tedavinin yarım bırakılmasıdır. Takibin bırakılması böbrek kaybına kadar gidebilecek çok riskli bir durumdur. Şayet taş düşerken kısmi tıkanıklık yapacak halde yolda takılıp kalırsa idrarın taşın yanından az da olsa geçiyor olması ağrının ortadan kalkmasına neden olacaktır. Hastalar ekseriyetle bu periyotta ‘taşımı herhalde düşürdüm, görmedim’ fikri ile günlük yaşantılarına dönerler. Kısmi de olsa tıkanıklık devam etmesi böbreğin vakitle şişmesi ve kaybıyla sonuçlanabilir. İdrar yollarından taş, kum dökmüş yahut ameliyat geçirmiş olanların sonraki yaşantılarında benzeri yakınmaları olmasa bile nizamlı denetimlerini yaptırmaları gerekir. Taş sorunu yaşayanların sonraki 10 yıl içinde tekrar gibisi şeyleri yaşama ihtimali yüzde 50’dir” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
