“Atatürk ve Silah Arkadaşlarının Sevdiği Yemekler Mutfak
Atölyesi”
Ege Üniversitesi (EÜ) Sıhhat Bilimleri Fakültesi
Beslenme ve Diyetetik Kısmı ile Sağlıklı Hayat ve Beslenme Topluluğu iş
birliğinde “Cumhuriyetin 100 Yılı etkinlikleri” kapsamında “Atatürk ve Silah
Arkadaşlarının Sevdiği Yemekler” bahisli mutfak atölyesi aktifliği düzenlendi.
EÜ Suat Cemile Balcıoğlu Yerleşkesi Beslenme Unsurları Laboratuvarında yapılan
etkinliğe EÜ Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Esin Çeber Turfan,
Beslenme ve Diyetetik Kısmı öğretim üyeleri Doç. Dr. Özge Küçükerdönmez
ve Dr. Öğr. Üyesi Murat Urhan, akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Atölye
kapsamında Atatürk’ün sevdiği yemeklerin olduğu sofra canlandırıldı.
Etkinlikte Beslenme ve Diyetetik Kısmı öğrencisi ve tıpkı zamanda
Sağlıklı Hayat ve Beslenme Topluluğu Lideri Nilce Özdamar tarafından
Atatürk’ün sofrasına dair bilgilendirici bir konuşma yapıldı. Nilce Özdamar,
“Atatürk her bahiste olduğu üzere sofrası konusunda da çok özenliydi ve kendine
özgü birtakım alışkanlıkları vardı. Örneğin sofradan hiçbir vakit tam doymadan
kalkardı. Tıka basa yemenin hem sıhhat için ziyanlı olduğunu düşünürmüş hem
de bunu bir israf olarak görürmüş. Atatürk’ün baş sofracısı İbrahim Ergüven
anılarından şöyle bahsediyor ‘Her günümüz bayram üzere geçerdi. Atatürk’ün
sofrası yalnızca bir sofra değildi, adeta bir üniversite sırası üzereydi. Orada çeşitli
fikirler üretilir, konuşulur, tartışılırdı. Herkesin elinden kâğıt kalem eksik
olmazdı, hatta Ceddim vakit zaman bana da fikrimi sorardı’ Masanın bir yanında
her vakit bir kara tahta olurmuş, bir de tebeşir. Konuklar fikirlerini orada
yazarçizer ve tabir edermiş her tabağın yanında da kesinlikle bir not defteri ve
kalem olurmuş. Atatürk sofrada bile fikre, fikre verdiği kıymetten asla ödün
vermemiş. Halit Atay’a nazaran Atatürk’ün favori kahvaltısı peynirli omletmiş
aslında. Kahvaltılarını genelde sade bir biçimde yapmayı tercih ediyormuş. Bir
bardak ayran ya da bir kase yoğurtla bir dilim ekmek yiyormuş kahvaltılarında.
Kahvaltıdan sonra gazetesini ve sütlü kahvesini alarak dinlenmeye
çekiliyormuş” dedi.
“Atatürk kahveyi çok severmiş”
Atatürk’ün sıkı bir kahve tiryakisi olduğunu belirten Özdamar, “Atatürk
çok sıkı bir kahve tiryakisiydi. Günlük kahve tüketimin 15 fincana kadar çıktığı
rivayet ediliyor. Öğlen yemekleri de kahvaltı üzere sade oluyormuş. En sevdiği
yemek ise kuru fasulye ve pilavmış. Atatürk buna yağlı fasulye dermiş. Her
öğün sıkılmayacağını söz ettiği rivayet ediliyor hatta. Mutfakta hiçbir zaman
kuru fasulye tenceresi eksik olmazmış. Çocukluğundan kalma en sevdiği lezzet
ise, annesi Zübeyde Hanım’ın yaptığı Selanik metodu ıspanaklı börekmiş. Böreğin
kokusunu Atatürk hiç unutamamış ve vakit zaman mutfaktan canının bu böreği
çektiğini söyleyerek yapılmasını istermiş. Bu böreğin yanında da kesinlikle soğuk
ayran içermiş. Türk klasik mutfağından çok hoşlanan Atatürk’ün alışılmış ki
vazgeçemediği bir içecekmiş ayran. Yalnızca kahvaltıda ve akşam yemeğinde
değil ikindi öğününde bile aslında ayran tüketiyormuş. Akşam sofrası ise zaten
başlı başına bir curcunaymış. Kimler yokmuş ki bu sofrada. Periyodunun en ünlü
düşünürleri, müellifleri, sanatkârları, bilim insanları. Atatürk sofranın muntazam
düzende olmasını ister, kendisi bilhassa sofra sistemini titizce denetim edermiş.
Akşam sofrasında genelde zerzevat yüklü yemekler olur, nadiren et ya da tavuk
servis edilirmiş. Atatürk yemek seçiminde de hassas davranır, kurtuluş
savaşından çıkan yoksul bir milletin mensubu olduğunu asla unutmazmış. Tatlıyla
ise pek ortası yokmuş, gül reçelini seviyormuş. Bazen kendini halsiz hissettiğinde
ise irmik helvası ya da Selanik yöntemi yanya baklavası tercih ediyormuş. Enginarı
ise hiç yiyemezmiş Atatürk. Hastalığının ilerleyen vakitlerinde karaciğere iyi
geldiğini duyunca enginar istemiş ama enginarın mevsimi değilmiş. Enginar
Hatay’dan sipariş edilmiş lakin gelene kadar maalesef çok geçmiş” dedi.
Etkinlikte Atatürk’ün sofrası canlandırılarak sofraya Atatürk’ün tam boy
görseli, yanında her vakit hazır bulunan tahtası, not defteri ve kalemi konuldu,
fonda sevdiği müzikler çalındı. Aktiflikte farklı yemekler laboratuvarda
hazırlanarak sunuldu. Genelde sade bir kahvaltı tercih ettiği için peynirli omlet
ve gül reçeli, en sevdiği yemek olan etsiz kuru fasulye ve pirinç pilavı, etli
bamya yemeği, karnıyarık, Selanik tarzı ıspanaklı börek ve ayran, sevdiği
mezelerden fava, akşam yemeklerinden sonra kendisine eşlik eden sıcak leblebi,
tatlı olarak irmik helvası ve türk kahvesi sofrada yerini aldı. Ayrıyeten Atatürk’ün
karaciğere düzgün geldiği için ömrünün son periyotlarında yemek istediği lakin ne
yazık ki yiyemediği enginarla yapılmış farklı yemekler (zeytinyağlı enginar,
enginarlı pirinç pilavı, garnitürlü çanak enginar) de hazırlandı ve sofraya
konuldu. Silah arkadaşlarını anmak üzere üzüm hoşafı ve yarım ekmek de
sofraya konularak sofra tamamlandı. Aktifliğe Sıhhat Bilimleri Fakültesi
akademik ve idari çalışanları ile öğrencileri katıldı. Yapılan yemeklerin
tadılmasıyla aktiflik son buldu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
