Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu hakkında verdiği tutuklama kararı için Avrupa tek ses olamadı. Hollanda, İsviçre, Litvanya ve Estonya’dan gelen açıklamalarda UCM’nin kararına uyulacağı ve saygı duyulduğu belirtildi. Almanya ise kararın inceleneceğini duyurdu.
İngiltere’den gelen açıklamada da “UCM kararlarının çoğu İngiltere’nin meselesi haline gelmiyor” denildi.
İsviçre: Tutuklamakla yükümlüyüz
İsviçre Federal Adalet ve Polis Bakanlığı Federal Adalet Ofisi İletişim Sorumlusu Ingrid Ryser, Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emri kapsamında İsviçre’nin, Netanyahu’yu ülkeye gelmesi halinde tutuklamakla yükümlü olduğunu bildirdi.
Ryser ile İsviçre Dışişleri Bakanlığı Medya Başkan Yardımcısı Valentin Clivaz, AA muhabirinin , “UCM, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Gallant için Gazze dahil Filistin topraklarında işledikleri iddia edilen savaş suçları nedeniyle tutuklama emri çıkardığını duyurdu. Bu kararı nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu kararın ülkeler tarafından uygulanmasına ilişkin tutumunuz nedir?” sorusunu yazılı yanıtladı.
İsviçre’nin, UCM’nin yasal temelini oluşturan Roma Statüsü’nü 2001 yılında onayladığını hatırlatan Ryser, UCM’yi, onun bağımsızlığını ve her durumda cezasızlıkla mücadelesini desteklediğini kaydetti.
Ryser, “Roma Statüsü’ne taraf olan İsviçre, UCM ile işbirliği yapmakla yükümlü. İsviçre, UCM ile işbirliği yapma yükümlülüğüne dayanarak, prensip olarak, UCM’nin buna uygun bir tutuklama emri veya buna dayalı bir tutuklama talebi çıkarması ve UCM’ye teslim işlemlerini başlatması koşuluyla, bu süreçte İsviçre’ye girmeleri halinde Benjamin Netanyahu ve diğer sanıkları tutuklamakla yükümlü olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
İsviçre Dışişleri Bakanlığı Medya Başkan Yardımcısı Clivaz da İsviçre’nin, UCM’nin 21 Kasım 2024 tarihli kararlarını dikkate aldığını bildirerek, “İsviçre, UCM’nin bağımsızlığına saygı göstermekte birlikte bu kararlar hakkında yorum yapmamaktadır.” ifadelerini kullandı.
Litvanya ve Estonya da UCM kararına bağlı kalacaklarını açıkladı
Yerel basında çıkan habere göre, Litvanya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, UCM’nin İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Gallant için çıkardığı tutuklama kararına bağlı kalınacağı bildirildi.
“Mahkeme bir tutuklama emri çıkardığında, bunun uygulanması UCM Roma Statüsü’ne taraf olan ya da UCM’nin yargı yetkisini kabul eden tüm devletler ve bölgeler için bağlayıcıdır” ifadesine yer verilen açıklamada, Litvanya’nın “UCM’nin bağımsızlığına ve tarafsızlığına saygı duyduğu” aktarıldı.
Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna da X hesabından yaptığı paylaşımda, “Estonya, taraf olduğu UCM’nin tutuklama kararlarını dikkate almaktadır. Uluslararası hukuk ve kurallara dayalı uluslararası düzenin korunması bizim için önemlidir.” ifadelerini kullandı.
Almanya: Kararı inceleyeceğiz
Hükümet Sözcüsü Steffen Hebestreit, yaptığı yazılı açıklamada, Alman hükümetinin UCM’nin Netanyahu ve Gallant ile ilgili tutuklama kararını not ettiğini belirtti.
Hebestreit, “Ülke içinde atılacak adımlar titizlikle incelenecek.” ifadesini kullandı.
Ayrıca Hebestreit, diğer başka adımların ancak Netanyahu ve Galant’ın Almanya’ya ziyaret yapmalarının öngörüldüğünde atılabileceğini kaydetti.
Almanya’nın UCM’nin tüzüğünün hazırlanmasında yer aldığını ve en büyük destekçilerinden biri olduğuna işaret eden Hebestreit, “Bu duruş aynı zamanda Alman tarihinin bir sonucudur. Aynı zamanda İsrail ile benzersiz ilişkiler ve büyük bir sorumluluk paylaşıyor olmamız da Alman tarihinin bir sonucudur.” değerlendirmesinde bulundu.
İngiltere: Meselemiz değil
İngiltere İçişleri Bakanı Yvette Cooper, Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkında verdiği tutuklama kararına ilişkin, “UCM soruşturmalarının büyük bir çoğunluğu İngiliz hukuku, güvenlik kurumları ve hükümetinin meselesi haline gelmiyor.” diye konuştu.
Cooper, Sky News kanalına yaptığı açıklamada, UCM’nin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında verdiği tutuklama karar ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Netanyahu’nun İngiltere’ye gelmesi halinde tutuklanıp tutuklanmayacağına yönelik soruları yanıtsız bırakan Cooper, “Bu, İçişleri Bakanı olarak benim konum değil. UCM bağımsız bir mahkemedir ve biz de onun bağımsızlığına ve üstlendiği göreve saygı duyuyoruz.” dedi.
UCM kararları ardından izlenmesi gereken bazı süreçler olduğunu belirten Cooper, “UCM soruşturmalarının büyük bir çoğunluğu İngiliz hukuku, güvenlik kurumları ve hükümetinin meselesi haline gelmiyor. Herhangi bir davada ne karar verilirse verilsin izlenmesi gereken bazı süreçler vardır. Benim de bu konularda yorum yapmam doğru olmaz.” ifadelerini kullandı.
Cooper, İngiltere hükümetinin Gazze’de ateşkese odaklandığını belirtti.
Ana muhalefetteki Muhafazakar Partinin UCM kararını “provokatif ve endişe verici olarak niteleyerek, hükümeti mahkemeyi kınamaya ve karara karşı girişimde bulunmaya çağırması” hatırlatılan Cooper, “Mahkemenin bağımsızlığına saygı duyduk ve duymaya devam edeceğiz. Bunlar UCM’nin takip etmesi gereken yasal süreçler.” diye konuştu.
Fransa’dan destek
Fransa Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, UCM Ön Yargılama Dairesinin, “UCM Başsavcısı Kerim Han’ın 20 Mayıs’taki talebi üzerine” tutuklama emirlerini çıkardığı ifade edildi.
Açıklamada, UCM’nin açıkladığı tutuklama emirlerinin “bir yargılama değil, bir suçlamanın resmileştirilmesi” olduğu savunulurken, Fransa’nın, UCM’nin Roma Statüsü kapsamındaki bağımsızlığına olan bağlılığının sürdüğü kaydedildi.
Gazze’deki insani krize de atıfta bulunulan açıklamada, “Fransa, savaşın başından bu yana sürekli olarak tüm taraflar için bağlayıcı bir zorunluluk olan uluslararası insancıl hukukun uygulanması ile sivillerin korunmasını talep ediyor ve bu hukuka yönelik ihlalleri kınadığını hatırlatıyor.” değerlendirmesine yer verildi.
Ayrıca, Fransa’nın 7 Ekim 2023’teki saldırıları kınadığı hatırlatılarak, “Fransa, terör örgütü olarak gördüğü Hamas ile demokratik bir devlet olarak tanıdığı İsrail arasında hiçbir denkliğin mümkün olmadığını hatırlatıyor.” denildi.
Gazze’deki sivil can kayıplarının kabul edilemez olduğu aktarılan açıklamada, bölgedeki insani felaketin son bulması için ateşkes çağrısı yapıldı.
