Epilepsi nöbeti geçiren hastalara müdahale edilirken en sık yapılan yanılgının hastaya ilaç ya da su içirmeye çalışmak olduğunu belirten İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, gerçek müdahalenin ehemmiyetine dikkat çekiyor. Epilepsi nöbetinde hastanın şuur kaybı yaşayabileceği ve/veya yutma işlevinin etkilenebileceğini belirten Prof. Dr. Topçuoğlu, ağızdan verilen su ya da ilaçların akciğerlere kaçabileceği ikazında bulundu. Prof. Dr. Topçuoğlu, hastanın ağzını açmak için çenesinin zorlanmaması gerektiğini de vurguladı.
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, 12 Şubat Dünya Epilepsi Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada halk ortasında “sara hastalığı” olarak da bilinen epilepsi hastalığı ve epilepsi nöbetlerine yanlışsız müdahaleye ait değerlendirmede bulundu.
Epilepsi nöbetleri rastgele bir yaşta ortaya çıkabilir
Epilepsinin dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 1’ini etkileyen bir hastalık olduğunu belirten Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, “Hastalık, erkek ve bayanlarda ırk ayrımı olmaksızın eşit olarak görülmektedir. Epilepsi nöbetleri rastgele bir yaşta ortaya çıkabilir fakat sıklıkla en gençler ile en yaşlılar etkilenir. Epilepsi, kısa vadeli beyin işlev bozukluğuna bağlıdır ve beyin hücrelerinde süreksiz olağandışı elektrik yayılması sonucu ortaya çıkar” dedi.
Kafa travması, tümörler ve inme epilepsiye neden olabilir
Epilepsi hastalığının primer yani rastgele bir olayın sonucu olmayarak ortaya çıkabileceği üzere, sekonder yani öteki bir sıhhat meselesinin sonucu olarak da ortaya çıkabildiğini belirten Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, “Primer epilepsiler, sıklıkla sebebi bilinmeyen ya da genetik kaynaklıdır. Sekonder epilepsiler ise pek çok sebebe dayanabilir. Bunlar ortasında sık rastlanılanlar baş travması, tümörler, inme, demans, alkol ve husus berbata kullanımı ve santral hudut sistemi enfeksiyonlarıdır” dedi.
Epilepsi nöbetinde su içirmeye çalışmak tehlikeli!
Epilepsi nöbeti geçiren hastalara müdahale edilirken en sık yapılan yanılgının hastaya ilaç ya da su içirmeye çalışmak olduğunu belirten Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, “Olasılıkla hastanın yutma işlevi etkilenmiş olacağından hatta bazen şuur kaybı yaşadığından ağızdan verilen su ya da ilaç akciğerlerine kaçarak daha büyük sonuçlar doğurabilir” ihtarında bulundu. Sık yapılan bir öbür yanlışın ise hastanın çenesini açmaya çalışmak olduğunu kaydeden Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, “Çeneyi açmak için dişlerinin ortasına tahta kaşık üzere objeler koymaya çalışmak tehlikelidir. Çene ile ilgili zorlayıcı hareketlerin bir faydası olmayacağı üzere, dişlerin kırılması hatta diş kesimlerinin akciğere hakikat hareket etmesi riski taşır” dedi.
Epilepsi nöbetinde müdahale nasıl olmalıdır?
Epilepsi nöbetlerinde birinci müdahalenin değerli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, Türk Epilepsi ile Savaş Derneği tarafından belirtilen konular doğrultusunda müdahalede dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı:
- Öncelikle sakin olun, hastanın yanından ayrılmayın, yardıma gerek varsa oburunu gönderin.
- Hastanın hareketlerini durdurmaya ve/veya engellemeye çalışmayın.
- Hastayı inançlı bir yere yatırın yahut alın.
- Hastayı yaralayabilecek ucu sivri yahut sert eşyalardan, sivri köşelerden uzaklaştırarak hastayı koruyun.
- Kravat ve kemer üzere sıkı giysileri ve aksesuarları varsa gevşetin. Şayet takıyorsa gözlüğünü çıkarın.
- Sabit ve rahat olacak bir formda onu bir tarafa yanlışsız yatırıp, tükürüğünün dışarı akması sağlayın. Rahat nefes alması için mümkünse ağzını ve teneffüs yolunu açık tutun.
- Asla ağzına bir şey sokmaya yahut koymaya çalışmayın. Dişlerini sıkıyorsa açmak yahut su vermek için zorlamayın.
- Çene ile ilgili zorlayıcı hareketler ziyanlıdır.
- Nöbet sırasında ilaç vermeye çalışmayın, kendi kendinize nöbetin geçmesine yönelik bir şey yapmayın. Soğan, kolonya üzere şeyler koklatmayın!
- Epilepsi krizi olduğu bilinen bir kişi ise yapay teneffüs yahut kalp masajı yapılmasına gerek yoktur.
- Hastanın üzerinde epilepsi hastası olduğunu gösteren ve/veya o denli ise sizin neler yapmanız gerektiğini açıklayan bir kart yahut sıhhat karnesi olup olmadığına bakın.
- Nöbetinin bitmesini bekleyin.
- Unutmayın ki nöbet sonrasında kişi yorgun, ne yaptığını bilemez haldedir, münasebetiyle bu kademede elinizden geldiğince sakin ve itimat verici olun. Engellemeler olumsuz olabilir lakin açık bir cama yahut yola yanlışsız gitme üzere hareketlere yumuşakça mani olun!
- Nöbet hakkında verebileceğiniz bütün bilgilerin hem hastaya hem de doktora yardımcı olacağını unutmayınız.
5 dakikadan uzun nöbetlere dikkat!
Epilepsi nöbetlerinin çoklukla 4 dakika içerisinde kendi kendine sonlanabildiğini belirtenProf. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, “Epilepsi nöbetleri kendi kendilerini sınırlama eğilimindedirler. Ekseriyetle 4 dakika içinde kendi kendilerine sonlanırlar. Lakin 5 dakikadan uzun süren nöbetlerde bir sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır” ihtarında bulundu.
Epilepsinin tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu belirten Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, “Tedavi, epilepsinin ortaya çıkış nedeni ve biçimi ile temaslıdır. Temel tedavi seçenekleri; epilepsi ilaçları, beyin pili olarak bilinen vagal hudut stimülatörü (VNS) ve epilepsi cerrahisidir” dedi.
Epilepsi hastaları nelere dikkat etmelidir?
Vücudu fizikî ya da ruhsal olarak gerilime sokan her durumun nöbet geçirme mümkünlüğünü artırdığını belirten Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, “Aşırı idman, uykusuzluk, açlık, cerrahi teşebbüsler üzere durumlar artmış nöbet riskiyle birliktelik gösterirler. Adet devirlerinde nöbet sıklığı artan bayan hastalar mevcuttur. Epilepsi hastalarının tedavisindeki en değerli sorun çoklukla ilaçların sistemsiz kullanımı, ilaçların atlanması kaynaklı ortaya çıkar. Sonuç olarak ilaçlarını tertipli kullanan, nizamlı bir hayat üslubunu benimseyen epilepsi hastaları hayatlarını olağan olarak sürdürebilirler” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
