Bedenimizin savunma organlarından biri olan bademcikler, burun ile ağızdan giren mikropları yakalamak ve süzmek üzere son derece değerli fonksiyona sahipler. Hasebiyle teneffüs yolu hastalıklarına karşı adeta ‘bariyer’ misyonunu üstleniyorlar. Fakat çocukların sağlıklı bir hayat sürmelerinde kilit pozisyonda olan bademcikler bazen kendileri enfeksiyon odağına dönüşüp, önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabiliyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Kulak, Burun ve Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Haluk Özkarakaş, bu nedenle muhtaçlık halinde bademciklerin tümüyle yahut kısmen alınmalarının büyük kıymet taşıdığına işaret ederek, “Bademcik enfeksiyonunun 1-3 yaş aralığında az görülmesi, geniz bölgesinde yerleşmiş olan adenoid dokusunun tıkayıcı özelliğe sahip olacak boyutta büyümesine ender rastlanması ve bademciklerin bağışıklık sistemindeki rolleri nedeniyle bademcik ameliyatları ekseriyetle 3-6 yaş aralığında yapılıyor. Fakat toplumdaki yaygın inanışın tersine, bademcik ameliyatı için ülkü bir yaş yoktur. Bademcik ve geniz eti ile ilgili meseleler hangi yaşlarda oluştuysa ameliyatın ertelenmeden o vakit yapılması gerekiyor. Çünkü ülkü yaş yanılgısıyla ameliyatı ertelemek çocuğa büyük ziyanlar verebiliyor. Örneğin bademcikler, geçirilen enfeksiyonlar sonrasında akut eklem romatizmasına ve romatizmaya bağlı kalp kapak hastalıkları ile daha pek çok değerli sıhhat sıkıntısına neden olabiliyor” diyor.
Enfeksiyon kalp kapaklarını vurabilir!
Bademcikler bilhassa kış aylarında enfeksiyon odağı ve bakteri deposu haline gelebiliyor. Bunun sonucunda çocuk, örneğin beta hemolitik streptokok taşıyıcısı olabiliyor. Geçirilen enfeksiyonlar sonrasında akut eklem romatizması, romatizmaya bağlı kalp kapak hastalıkları, böbreklerde küçük filtrelerin iltihaplanması, cilt döküntüleri (kızıl) üzere enfeksiyona bağlı kıymetli hastalıklar gelişebiliyor. Bunların yanı sıra bademcikler hacimsel büyümeye yönelerek nefes yolunda tıkanmalara yol açabiliyor. Damakta, yüzde, dişlerde ve üst çenede gelişim anomalileri de tekrar büyüyen bademcikler sonucu oluşan öbür kıymetli sorunları oluşturuyor.
Bademcik ameliyatı ne vakit gerekli?
Sadece büyük olup enfeksiyona neden olmuyorsa, bademciği her vakit almak gerekmeyebiliyor, küçültme süreci kâfi geliyor. Kulak, Burun ve Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Haluk Özkarakaş, bademcik yahut bademcik-geniz eti ameliyatının gerekli olduğu durumları şöyle özetliyor:
- Son bir yıl içinde yedi sefer ateşli enfeksiyon yahut son iki yıl içinde toplam 10 defa ateşli enfeksiyon ya da son üç yıl içinde yılda beş yahut daha fazla boğaz ağrısı ve ateş gelişmesi
- Bademciklerde ve / yahut genizde nefes yolunu daraltan, gürültülü teneffüs ya da nefes durmasına yol açan büyümeler
- Meme sınırı üzerinde, sırt ve göğüste, ensede ve saçlı deride terleme yapması
- Sık aralıklarla ateşlenme sorunu nedeniyle okuldan geri kalmaya neden olması
- Bademciğin kendisinde yahut etrafında apse oluşması (Bir defa bile olsa tekrarlama riski yüksek olduğu için bademciğin alınması öneriliyor)
- Bademcik üzerinde bir ayı geçmiş güzelleşmeyen yara varlığı
- Tek taraflı, ani ve süratli büyümenin başlaması (tümör gelişme muhtemelliğine karşı patolojik inceleme için)
Ameliyat sonrasında bağışıklık düşmez!
Toplumda bademcikler alındıktan sonra bedenin ağız ve boğaz yoluyla giren bakteri ile virüslere karşı savunmasız kaldığına, bu nedenle boğaz enfeksiyonlarının daha sık görülmesinin yanı sıra akciğerlere ineceğine yönelik yaygın bir korku var. Kulak, Burun ve Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Haluk Özkarakaş, sanılanın aksine bademcik ameliyatının akabinde bağışıklığın düşmediğini belirterek, “Ameliyat ile almakta olduğumuz, bir organdır. Münasebetiyle kar-zarar terazimizde bademciklerin ve/veya geniz etinin alınmasını gerektirecek problemler oluştuysa almak yoluna gidiyoruz. Ayrıyeten kimi durumlarda bademciğin tümüyle alınmayıp küçültülmesi de doğal olarak organı müdafaa niyetinin bir sonucudur” bilgisini veriyor.
Kolay ve kısa süren bir ameliyat
Tonsillektomi (bademciklerin alınması) hayli kolay uygulanabilen ve birden fazla vakit çocuğun ameliyattan birkaç saat sonra taburcu olduğu bir yaklaşım. Günümüzde bademcik ameliyatlarında en yaygın olarak ‘soğuk teknik’ olarak da isimlendirilen ‘klasik yöntem’ uygulanıyor. Bu yolda bademcikler neşter ve makas yardımıyla çıkarılıyor. Bunların yanı sıra plazma koblasyon ve thermal welding gibi yüksek frekanslı dalga gücü kullanılan metotlar ile yüksek ısı oluşturan koterizasyon ve lazer formülleri de tekrar başvurulan öbür ameliyat usullerinden. Kulak, Burun ve Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Haluk Özkarakaş, bademcik ameliyatlarında ‘plazma koblasyon’ metodunun sağladığı yararlar nedeniyle epeyce sık tercih edildiğini belirterek, “Bu metotta, bademcikler tuzlu su solüsyonu içinde fonksiyonunu yapan radyofrekans tekniğiyle küçültülüyor. Plazma koblasyon yolunun en kıymetli yararları çok çabuk yapılabilmesi, yok denecek kadar az kanamaya neden olması ve ameliyat sonrası ağrısının düşük dereceli olmasıdır. Koter yahut lazerle de küçültme yapılabiliyor, lakin bu sistemlerin muhtemelen yakıcı özelliklerinden ötürü acısı ve kanama yapan tesirleri daha fazla oluyor” diyor.
Ameliyat sonrasında ‘bol su içmek’ şart!
Bademcik küçültme yahut alma ameliyatının akabinde genelde soğuk ve sıvı olan besinler içeren bir diyet listesi veriliyor. Vakitle daha katı, daha ılık besinlere geçiş yapılıyor. Prof. Dr. Haluk Özkarakaş, bademcik ameliyatından sonra dikkat edilmesi gereken en kıymetli noktanın ‘su içmek’ olduğuna dikkat çekerek, “Zira susuzluk başladığında ağrı ve ateş artıyor. Münasebetiyle yemeği reddetse de çocuğa tertipli su içirilmesi çok değerli. Ayrıyeten dondurma yüksek besin kıymeti ve soğuk tesiriyle ağrıyı azalttığı için ameliyat sonrasında çocuklara en çok verdiğimiz ve en sevilen besinlerden. Dondurma çocuklarda ameliyatın akabinde ödül üzere oluyor adeta” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
