Gizemli bir his hali olan melankoli, sıklıkla hüzünle eş manalı olarak kullanılsa da uzmanlar bu sözün depresyon ve hüzün ortasında farklı bir kavram olduğunu belirtiyor. Melankoli kişinin kendisini yataktan kaldıracak sebebi dahi bulamadığını söz eden Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, “Hayatta ve ayakta kalacak amaçlar yok olmaya başlar melankolide, bu noktada depresyonla örtüşen taraflar vardır. Melankolik depresyon ise depresyonun çok ağır bir cinsidir.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, melankoli hakkında bilgi verdi.
Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, sanatçı Erol Evgin’in seslendirdiği müzikte ‘’Dipsiz bir kuyu üzere karardı dünya’’ dediğini hatırlatarak, “Melankoli tam da dünyamızın tabansız bir kuyu üzere kararması aslında, vakit zaman melankoli sözünü biz hüzün üzere kullansak da melankoli, depresyon ve hüzün ortasında kavramsal olarak farklar vardır.” dedi.
Derin acılı bir mutsuzluk, ümitsizlik var…
Melankoli sözünün Milattan Evvel 400’lü yıllardan itibaren Hipokrat tarafından bir ekip ruhsal hastalıkları tanımlamak için kullanılan kadim bir söz olarak karşımıza çıktığını anlatan Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, “Özellikle tarih boyunca sanat ve ideoloji açısından yaratıcılığın ön şartı üzere görülüp romantize edilse de ruhsal açıdan değerlendirdiğimizde çok acı verici bir tablo karşımıza çıkar. Üzüntü, derin acılı bir mutsuzluk, ümitsizlik, kişinin sevme kapasitesinin kaybı, hüzün, dış dünyaya karşı ilgisizlik, kolay gündelik aktivitelerden kaçınmalar da bulunması, kendisine yönelmiş suçluluk hisleri, öz saygını azalması üzere belirtiler kelam konusu melankolide.” diye konuştu.
Melankolik depresyon depresyonun çok ağır bir türü
Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, bu sözün vaktin ruhuna nazaran de manasını değiştiren bir söz olduğunu, melankolik depresyon olarak ele alındığında his durumunda melankolinin depresyonla örtüşen taraflarının var olduğunu anlatarak, şöyle devam etti:
“Biz melankoliye baktığımızda kişinin egosundan, benliğinde, o enaniyetinde büyük ölçüde bir zayıflama görürüz. Ego boş ve kıymetsiz haldedir. Kişi adeta cezalandırılmayı bekleyen, kendini kötüleyen, eleştiren bir haldedir. Melankoli kişi kendisini yataktan kaldıracak sebebi dahi bulamaz. Hayatta ve ayakta kalacak gayeler yok olmaya başlar melankolide, bu noktada depresyonla örtüşen taraflar vardır. Melankolik depresyon ise depresyonun çok ağır bir cinsidir. Bilhassa melankoli içerisindeki şahısta terk edilmişlikle dolu bir ruh hali vardır. Yalnızlıkla örülmüştür. Ruhu kasvet, iç ezası ümitsizlik, karamsarlık tüm bunlar melankolik depresyonda gördüğümüz belirtilerdir.”
Freud melankoliyi acı verici bir yara üzere tanım ediyor
Freud’un melankoliyi “Kişinin kendilik kıymetinde bir düşüş vardır, kişi kendi gereksinimlerinden ve dileklerinden uzaklaşmaya neredeyse sebep olan bir geri çekilme biçimine girer; benliği ıssızlaşır, güçsüzleşir’’ diye acı verici bir yara üzere tanım ettiğini anlatan Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, “Bu noktada depresyonla melankoliyi karşılaştırdığımızda melankoli ne hüzün diye hafifletebileceğimiz bir durumdur ne de depresyondaki belirtilerle tek başına karakterizdir. Melankoli aslında depresyonun ağır halidir.” dedi.
Kişide besbelli zayıflama, halsizlik görülür
Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, melankoli kişinin ruhsal durumundaki çökkünlükten fazla fizikî belirtilerin de görüldüğünü tabir ederek, “Kişinin hareketlerinde yavaşlama kelam bahsidir. Bununla birlikte kişinin evvelden yapmayı sevdiği şeylerden hoşlanmadığı, keyif almadığı bu sebeple davranışsal olarak birtakım kaçınmalar yaşadığı görülür. Gitgide dış gerçeklikten iç gerçekliğe hakikat kapandığı birtakım davranışsal bozulmalar da görülür. İştahsızlık, uykusuzluk üzere fizyolojik belirtiler de olur. Bireyde besbelli zayıflama, halsizlik, postüründe içe kapanık konum karşımıza çıkabilir.” dedi.
Çevresel gerilim faktörlerinin melankoliyi de depresyonu da etkilediğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, “Dolayısıyla deneyimlediğimiz her şey melankolik bir ruh haline girmemize tesir gösterebilir. Mizacımızın bir tesiri vardır, genetiğimizin bir tesiri vardır, çevresel faktörlerin de tesiri vardır.” diye konuştu.
Depresif belirtiler geçicidir, kişinin karakterini değiştirmez
Melankolide kişinin iç dünyasında yalnızlık ve dert olduğunu, neredeyse zihinsel uğraşısının da yalnızca kendisiyle ilgili olduğunu söz eden Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, “Tüm zihinsel uğraşları da ona suçluluk, pişmanlık üzere hisleri hissettiren, yaralayan hatta neredeyse cezalandırılma dileği doğuran formda işgalci niyetlerdir. Kişi melankolik bir depresyondaysa bu depresif belirtileri onun kişilik özellikleriyle karıştırmamamız gerekiyor. Depresif belirtiler geçicidir, kişinin karakterini değiştirmez. Bu durumda kişilik özellikleriyle hastalığı ayırt etmek durumundayız.” dedi.
Güneş ışığının daha az ve günlerin daha kısa olması melankoliyi etkiliyor
Hormonlar, mevsimsel değişiklikler, hayatımızdaki çevresel gerilimlerin artması karşısında melankolinin etkilenebildiğini de söyleyen Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, “Bununla birlikte melankolinin şiddeti etkilenebilir. Yastayken sevdiğimiz bir objenin somut olarak kaybını yaşarız, ancak melankolide gerçeklikte var olan sevdiğimiz bir objenin kaybından fazla bunu kaybetme ihtimali üzere daha soyut bir düzlem kelam mevzusudur. Her ikisinde de ortak birçok nokta vardır. Hissedilen hisler birtakım zahmetler üzere. Ama ayrıştıkları nokta bilhassa yasta sevilen bir kişinin somut olarak kaybının yaşanmasıdır. Melankolide kişi daha çok iç dünyasında yalnızlaşır.” biçiminde devam etti.
Güneş ışığının daha az olması ve günlerin daha kısa olmasının melankoliyi etkileyip etkilemediğine ait de Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir Yağız, “Elbette etkilemektedir. Klinik açıdan değerlendirdiğimizde sonbahar, kış ayları itibariyle depresyon artmaktadır.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
