Baş ağrısı, çoğumuzun hayatında vakit zaman karşılaştığı yaygın bir şikayettir. Lakin, beyin tümörleri üzere önemli hastalıkların da baş ağrısının bir belirtisi olabileceğini unutmamak gerekir. Egepol Hastaneleri Beyin Omurilik ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Seyhan Orak, beyin tümörleri ile baş ağrısı ortasındaki bağlantı ile ilgili merak edilenlere karşılıklar veriyor.
Beyin tümörlerinin, kafatası içinde beyin dokusu ve etraf zarlardan gelişen denetimsiz büyüyen hücrelerin oluşturduğu kitleler olduğunu belirtiyor. Baş ağrısının, beyin tümörlerinin erken evrelerinde nöbetler halinde başlayabileceğini ve vakitle daima hale gelebileceğini söz ediyor. Bu baş ağrısının çoklukla alın ve şakak bölgesinde hissedildiğine dikkat çekiyor. Beyin tümörleri, kusma, görme bozuklukları, baş dönmesi, uyuklama üzere belirtilerle kendini gösterebilir. Fakat bu belirtiler sadece beyin tümörüne mahsus değildir ve birtakım nörolojik hastalıklarda da görülebilir. Bu nedenle her baş ağrısında beyin tümörü ihtimali vardır demek gerçek olmaz. Fakat tıbbi protokoller gereği, bu risk göz gerisi da edilmez. Teşhis ve kıymetlendirme yapılması için tıbbi görüntüleme hakikat bir seçenek olarak kabul edilir.
Beyin Tümörlerinin Nedenleri ve Türleri
Beyin tümörleri oluşumunun tam olarak nedenleri hakkında şimdi kesin bilgilere sahip değiliz. Lakin uzmanlar, ailevi yatkınlık, travma ve birtakım virüs enfeksiyonlarının beyin tümörlerine yol açabileceğini düşünmektedir. Beyin tümörleri, düzgün huylu ve makus huylu olmak üzere iki ana kümede sınıflandırılabilir. Uygun huylu tümörler çoklukla kafatası içinde beyin dokusu dışında gelişir ve çoğunlukla cerrahi olarak büsbütün çıkarılabilir. Bunların tekrarlama mümkünlüğü düşüktür. Makus huylu tümörler ise kanserli tümörlerdir ve beyin dokusuna ilişkin olabilirler (glial tümörler) ya da bedenin başka organlarından beyne metastaz yaparak yerleşebilirler. En sık rastlanan metastazlar akciğer, göğüs, kalın bağırsak ve mide kanserinin beyne yayılması sonucu görülür. Malign tümörlerin tedavisi, cerrahi müdahaleye ek olarak ışın tedavisi ve kemoterapiyi de içeren kombine tedavi sistemlerini gerektirebilir.
Erken Teşhis ve Tedavinin Önemi
Her hastalıkta olduğu üzere, beyin tümörlerinde de erken teşhis büyük ehemmiyet taşır. Beyin dokusunun yenilenme yeteneği olmadığından, tümör dokusunun beyinde kalıcı hasar bırakmadan teşhis edilmesi ve mümkün olduğunca büsbütün çıkarılması hayati değer taşır. Çağdaş teşhis prosedürleri olan bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme, beyin tümörlerinin erken evrelerinde bile tesadüfen yakalanmasını sağlamaktadır. Bu sayede tedavi talihi artmaktadır. Tedavi formülleri üç evrelidir: Cerrahi, ışın tedavisi (radyoterapi), ve ilaç tedavisi (kemoterapi). Cerrahi tedavi, çoklukla birinci tercih edilen prosedürdür ve tümörün mümkün olduğunca büsbütün çıkarılması amaçlanır. Lakin her vakit tam muvaffakiyet sağlanamayabilir. Bu durumda, hastalarda malign tümörlerde ışın tedavisi ve kemoterapi üzere ek tedavilere başvurulur. Uygun huylu tümörlerin cerrahi olarak büsbütün çıkarılması çoklukla kâfi olur ve başka tedavi formüllerine muhtaçlık duyulmaz.
Beyin Tümörlerinin Belirti Verme Şekilleri
Beyin tümörleri, yerleşik olduğu bölgeye nazaran farklı belirtiler verebilir. Baş ağrısı, beyin tümörlerinin en sık görülen belirtilerinden biridir ve başlangıçta nöbetler halinde ortaya çıkabilir. Daha sonra baş ağrısı daima hale gelebilir ve ekseriyetle alın ve şakaklarda hissedilir. Kusma da beyin içi basıncın artmasına bağlı olarak bulantı olmadan fışkırır formda görülebilir, bilhassa sabahları aç karnına rahatsız edebilir. Bayılma (epilepsi nöbeti) durumu, beyin kabuğunun tümör tarafından zedelendiği durumlarda görülebilir ve öteki belirtiler olmaksızın tümörün gelişiminin habercisi olabilir. Beyincik bölgesinde yerleşen tümörlerde dengesizlik, baş dönmesi, yürüme bozukluğu üzere belirtiler ortaya çıkabilir. Konuşma merkezine yerleşen tümörler ise çeşitli konuşma bozukluklarına neden olabilir. Hareket merkezine yakın yerleşen tümörlerde ise bedenin sağ ya da sol tarafında felçlerle karşılaşılabilir. Beyin tümörlerinin belirti verme biçimleri, tümörün yeri ve büyüklüğüne bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Beyin Tümörleri ve Öteki Nörolojik Hastalıklar Ortasındaki Benzerlikler
Beyin tümörleri belirtileri, sadece beyin tümörlerine has olmayabilir ve kimi nörolojik hastalıklarla benzerlik gösterebilir. Beyin dokusuna yayılan enfeksiyon hastalıkları, migren, damar tıkanıklıkları ve beyin kanaması üzere pek çok nörolojik hastalık da baş ağrısı, görme bozuklukları, dengesizlik ve epilepsi üzere belirtilerle kendini gösterebilir. Bu nedenle, rastgele bir belirtiyle başvuran hastalarda beyin tümörü düşünülmeli ve öbür nörolojik hastalıklardan ayırt edici teşhis usulleri kullanılmalıdır. Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme, bu mevzuda büyük bir ilerleme sağlamıştır ve gerçek teşhisin erken devirde konulmasına yardımcı olmaktadır. Beyin tümörleri, hastalığın teşhisinden tedavisine kadar multidisipliner bir yaklaşım gerektiren karmaşık hastalıklardır ve yanlışsız teşhisle birlikte uygun tedavi planlaması hastaların hayat kalitesini artırmada büyük rol oynamaktadır.
Beyin Tümörlerinin Yaş Kümelerine Nazaran Görülme Sıklığı
Toplumda beyin tümörlerinin görülme sıklığı 100.000/5’tir. Beyin tümörlerinin yaş kümelerine nazaran görülme sıklığında farklılıklar görülmektedir. 3-12 yaş ve 40-70 yaş aralığında beyin tümörlerine daha sık rastlanmaktadır. Bu yaş kümelerinde beyin tümörlerinin görülme sıklığının artmasının nedeni, şimdi tam olarak anlaşılmamış olsa da, genetik faktörlerin yanı sıra yaşla birlikte artan risk faktörlerinin tesirli olduğu düşünülmektedir. Bilhassa çocuklarda beyin tümörleri erken teşhis ve tedavi ile daha yeterli sonuçlar alınabilirken, ileri yaşlarda görülen tümörlerde tedavi süreci daha karmaşık olabilir. Bu nedenle, her yaş kümesinde baş ağrısı üzere beyin tümörü belirtileri ile başvuran hastaların uzman bir tabip tarafından kıymetlendirilmesi ve gerekli teşhis yollarının kullanılması hayati değer taşır.
Beyin Tümörleri ile İlgili Farkındalık ve Eğitim
Beyin tümörleri, hayati kıymete sahip bir sıhhat problemidir ve toplumda farkındalığın artırılması ve eğitimin yaygınlaştırılması büyük ehemmiyet taşır. Erken teşhis ve tedavi, beyin tümörlerinde hastalığın seyrini ve hastanın hayat kalitesini kıymetli ölçüde etkilemektedir. Sıhhat kurumları ve uzmanlar, beyin tümörleri ve belirtileri konusunda halkı bilgilendirmek için çeşitli eğitim programları ve etkinlikler düzenlemelidir. Ayrıyeten, bilgi ve farkındalık seviyesini artırmak gayesiyle medya aracılığıyla da bilgilendirici içerikler sunulmalıdır. Halkın beyin tümörleri konusunda şuurlu ve farkında olması, hastalığın erken teşhisine ve uygun tedaviye erişimi sağlayarak hastaların sıhhat durumuna olumlu katkılar sağlayacaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
