Türkiye’nin en kapsamlı zelzele araştırma ve risk azaltma projelerini hayata geçiren İzmir Büyükşehir Belediyesi, depremsellik araştırması kapsamında denizdeki çalışmaların büyük kısmını tamamladı. İzmir’in güneyinde bulunan Pamucak’tan kuzeyindeki Çandarlı’ya kadar 30 farklı lokasyondan karot örneği alan ODTÜ bünyesindeki takım, çalışmasını Homa Dalyanı’nın bir kilometre açığında yaptığı sondajla tamamladı. Deniz tabanından alınan örnekler, laboratuvarda incelendikten sonra bölgedeki faylara ilişkin eski zelzeleler ve bu sarsıntıların tetiklediği tsunamiler tespit edilecek.
Türkiye’nin en kapsamlı zelzele araştırmaları ve risk azaltma projelerini başlatan İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yapı envanteri ve taban çalışmalarıyla bir arada kara ve denizde başlattığı depremsellik araştırması sürüyor. 100 kilometre yarıçaplı alanda fayların ve tsunamilerin incelendiği depremsellik araştırmasında deniz çalışmalarında sona yaklaşıldı. ODTÜ Deniz Paleosismolojisi Araştırma takımı tarafından ODTÜ’ye ilişkin sondaj platformuyla yürütülen karot örneği alma uygulaması tamamlanıyor. İzmir’in güneyinde bulunan Pamucak’tan kuzeyindeki Çandarlı’ya kadar 30 farklı lokasyondan 4 ve 5 metre uzunluğunda karot örneği alan grup, çalışmasını Homa Dalyanı’nın bir kilometre açığında yaptığı sondaj ile tamamladı. Deniz tabanından alınan örnekler, laboratuvarda incelendikten sonra bölgedeki faylara ilişkin eski zelzelelerin ve bu zelzelelerin tetiklediği tsunamilerin tespitine yönelik deniz araştırmaları tamamlanmış olacak.
“Fayların hangi aralıklarla zelzele ürettiğinin öğrenilmesi gerekiyor”
ODTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ulaş Avşar ve grubunda yer alan Ayşegül Doğan ile İzmir Büyükşehir Belediyesi Afet ve Risk İdaresi Şube Müdürlüğü’nden Mehmet Başaran ve Cansın Yılmaz uzun ve kuvvetli bir süreci geride bıraktı. Doç. Dr. Ulaş Avşar, yaklaşık 2 yıldır bu çalışmayı sürdürdüklerini hatırlatarak, “İzmir kıyılarında en güneyde yer alan Pamucak’tan kuzeyde Çandarlı’ya kadar birçok lokasyonda deniz tabanındaki fayların sismik aktivitelerini araştırmak ismine karot aldık. Yaklaşık 30 pozisyonda karot çalışmalarımız oldu. Genel olarak İzmir etrafındaki faylar, aşikâr aralıklarla sarsıntı üretme potansiyeline sahip. Ancak fayların hangi aralıklarla zelzele ürettiğinin öğrenilmesi gerekiyor” dedi.
“Çamurlar kayıt aygıtı üzere değerli izler taşıyor”
Denizde çalışma yapmalarının nedenlerini de açıklayan Doç. Dr. Ulaş Avşar, şunları söyledi: “Deniz tabanında çökerlerde, çamurlarda zelzeleler birtakım izler bırakıyor. Deniz tabanında çökelim daima oluyor. Çamurlar aslında kıymetli izler taşıyor. Kayıt aygıtı üzere. Tabandan üste yanlışsız, günümüze gerçek çalışma yaptığımız vakit geçmiş devirde, 2 bin yahut 3 bin yılda hangi aralıklarla bu fayların sarsıntı ürettiğini öğrenmeye çalışıyoruz. En son ürettiği zelzelenin tarihini bilirsek, sarsıntının tekrarlanma aralığını bilirsek ona nazaran gelecekle ilgili yaklaşık kestirimlerde bulunabileceğiz.”
Geçmiş araştırılarak gelecekteki riskler belirleniyor
İzmir’in kıyı kenti olduğunu, sarsıntıların yanı sıra tsunami riskinin de araştırılması gerektiğini vurgulayan Avşar, “Bu riski araştırmak için de karotlar alıyoruz. Tsunami sırasında deniz karaya gerçek ilerlerken, lagünler tabanındaki segimanlardan birtakım izler bırakıyor. Aldığımız karotlarla biz bu izleri de bulmaya çalışıyoruz. Tarihlendiriyoruz. Geçmişte İzmir etrafında hangi faylar, nasıl aktivite göstermiş. Bunları anlarsak gelecekte ne çeşit risklerle karşı karşıya olduğumuz daha güzel anlarız” diye konuştu
“İzmir’de tehlikenin farkında olacağız”
Karot alma sürecinin tamamlandığını, bundan sonra laboratuvar çalışmalarına başlayacaklarını tabir eden Ulaş Avşar, “İzmir için çok kıymetli bir çalışma. Çalışma tamamlandığında İzmir’de tehlikenin farkında olacağız. Farkındalık çok kıymetli. Çok kapsamlı bir çalışma. Temel olarak tabiat bizim için tehdit oluşturuyor mu oluşturmuyor mu onu anlamamız gerekiyor. Biz bunu yapacağımız çalışmanın sonunda öğreneceğiz. Durumu rapora dökeceğiz” dedi.
Afet risk azaltma çalışmaları devam ediyor
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 30 Ekim İzmir sarsıntısının çabucak sonrasında sürat verdiği afet risk azaltma projeleri birçok alandaki araştırmalarla devam ediyor. Fayların incelendiği depremsellik araştırmasında denizdeki çalışmalarda sona yaklaşılırken, karadaki çalışmalar da tahlil etabına geldi. 100 kilometre yarıçaplı alanda karadaki faylarda açılan 74 adet paleosismolojik hendekten alınan 136 numunenin TÜBİTAK MAM Laboratuvarlarında tahlil çalışmaları devam ediyor. Bu çalışmayla, zelzele tekrarlanma aralıklarının belirlenmesi amaçlanıyor.
Kentteki yapı stokunun daha sağlam ve inançlı hale getirilmesi emeliyle başlatılan yapı envanter çalışmaları Bayraklı’da tamamlandı. Bornova’da ise devam ediyor. Bu çalışmanın yanı sıra vatandaştan gelen taleplerle kent genelindeki ruhsatlı yapılara yönelik yapı ön incelemeleri de sürüyor.
Büyükşehir Belediyesi, yer araştırmasında da sürat kesmedi. Bornova Baseni olarak bilinen çöküntü alanının jeolojik yapısını ve yer davranış özelliklerini araştırmak üzere başlatılan mikrobölgeleme etüt çalışmaları süratle ilerliyor. Mikrobölgeleme etüt sonuçları ile depremsellik projesinden elde edilen datalar bütünleştirilerek basenin yerleşime uygunluk durumu belirlenerek afet risk ve ziyanlarını azaltacak yapılaşma ve arazi kullanım kararları alınacaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
