Gemlik Belediyesi öncülüğünde İstanbul Planlama Ajansı ve TMMOB katkılarıyla Marmara Sarsıntısına Gemlik’ten Bakış ve Afet Ziyanlarını Azaltma Çalıştayı Cemil Meriç Kültür Merkezi’nde düzenlendi.
Çalıştaya; Gemlik Kaymakamı Hasan Göç ve CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, Bursa Mahalle Afet Gönüllüleri Derneği Lideri Yusuf Yumru, Bursa TMMOB İKK Sekreteri Sevecen Rodoplu Şimşek, Akut Eski Lideri Nasuh Mahruki, Prof. Dr. Tarık Şengül ve Prof. Dr. Naci Görür konuşmacı olarak katıldı. İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu ise Gemlik ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin İPA aracılığıyla afet bahislerinde çalışmalarına devam edeceğini belirten bir mektup yolladı.
İki kısım halinde gerçekleşen tertibin modetatörlüğünü Gemlik Belediye Lider Yardımcısı Zeynep Akış Serintürk yaptı. Birinci kısmında açılış konuşmaları yapılırken birinci konuşmayı Gemlik Kaymakamı Hasan Göç yaptı. Göç konuşmasında alınacak tedbirlerin değerine değinirken, afetler konusunda halkın bilinçlendirilmesinin ehemmiyetini vurguladı.
Başkan Sertaslan, “Kanunlar güncellenmeli”
Gemlik Belediye Lideri Mehmet Uğur Sertaslan yaptığı konuşmasında Gemlik’e ve doğal afetlere birçok farklı noktadan değindi. Türkiye’de birtakım kanunların güncellenmesi gerektiğini tabir eden Lider Sertaslan, bilimin gösterdiği yolda gerekli tedbirlerin alınacağını vurguladı. Deprem’in Türkiye’nin her vakit gerçeği olduğunu söz eden Lider Sertaslan, “Bugün ülkemizde hala afet idaresi, 1959 yılında yayımlanan Afet Yasası; imar ise 1985 yılında yayınlanan İmar Yasası çerçevesinde yürütülüyor. Fakat günümüz Türkiye’sinde kentleşmede gelinen noktayı göz önüne aldığımızda, her iki yasal düzenlemenin de gereksinimlere tam olarak yanıt veremediği ve yine ele alınması gerektiğini düşünüyoruz. Bunun dışında ülkemizde 5393 sayılı “Belediye Kanunu” ve 5216 sayılı “Büyükşehir Belediye Kanunu” üzere yasal düzenlemelerde, belediyelerin, bilhassa merkezi idarenin güçlenmesi açısından ilçe belediyelerinin afet idare sürecine dair tanımlanan misyonlarının güçlendirilmesine gereksinim olduğunu belirtmek istiyorum” dedi.
“Gemlik büyük bir dayanışma örneği gösterdi”
Gemlik’in afet anında Türkiye’nin başka kentlerine örnek olacak bir dayanışma örneği sergilediği ve sarsıntının olduğu üçüncü günün sonunda İskenderun’da Türkiye’nin birinci konteyner kentini kurduğunu tabir eden Lider Sertaslan, Evet, zelzelenin tam olarak hangi saat ve dakikada olacağını bilmesek de gelmekte olduğunu biliyoruz. Az evvel belirttiğimiz üzere, evvelce bir türlü tam olarak hazır olamasak da, zelzeleden sonra, tıpkı büyük Anadolu’yu düşman çizmelerinden temizleyen cetlerimiz üzere birlik, beraberlik ve dayanışma içinde yaşanan ziyanları telafi etmeye çalışıyoruz. Bu bahiste iki örnek vermek istiyorum. İzmir Depremi’nden sonra Mahalli Afet Gönüllüleri Derneği üyelerimiz, tereddüt etmeden yola çıkarak İzmir’deki arama kurtarma çalışmalarına katıldılar. Enkazdan canlar kurtardılar. Detayları MAGDER Lideri Sn. Yumru sizlerle paylaşacaktır. Çanakale’de gözünü kırpmadan sipere koşan 57. Alay ruhunu bizlere hatırlatan ise Kahramanmaraş Depremi’nden sonra daima birlikte sergilediğimiz o büyük yardımlaşma seferberliği oldu! Bütün Gemlik, iki hafta boyunca genci, bayanı erkeği, o partilisi bu partilisi demeden Yardım Toplama Merkezimizde büyük emek ve özveri gösterdi” dedi.
Milletvekili Sarıbal, “Deprem siyasi, politik ve ekonomik bir meseledir”
Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, sarsıntının kamunun bir sorunu olması gerektiğini tabir ederken, “depreme devletin organları, mahallî yöneticiler ve meslek odalarının dahil olması yetmez. Ekonomik geliriniz yüksek değilse; beton, çimento ve dışarıya bağlı ve dolarla satılıyorsa hiç birimiz kendimizi kandırmayalım. Fakirlerin öldüğü, zenginlerin en âlâ halde kendini koruduğu bir tarihî süreci tekrar yaşayacağız. Bunu niçin söylüyorum. Dün bir Plan Bütçe komitesi odasında beş saat süren bir toplantı yaptık. Biz zelzelesi plan ve bütçe kurulu odasında tartışıyorsak orada bir sorun var. Zelzele bir ekonomik sıkıntıya dönüşmüştür. Yıllık 10 bin dolar gelirle 75 bin dolar yıllık geliri olan Japonya’nın birebir halde sarsıntıyla uğraş etmesini kimse beklemesin. Bir kamucu tercihe gereksinim var. Bugün nasıl sarsıntı bölgesine hibe veriliyorsa, Gemlik’e de verilmesi gerekir. Zelzele öldürmez. Bilimden, akıldan, iradeden mahrum yapılar öldürür. Yoksulluğu yenmemiz gerekiyor. Maraş sarsıntısında millet, devlet dahil herkesin önüne geçti. Biz bütün bütçemizi zelzele gerçeğine ayırmazsak işimiz çok güç. İnsan hayatı kutsaldır. Kaynaklar dirençli ve güçlü kentlere ayrılmalıdır. Bilim, dayanışma ve iktisat kaidedir. Kamu kaynakları olmadan kentler dirençli olmayacaktır.” dedi.
Yumru, “Afet eğitimini çok önemli”
Çalıştayın konuklarından birinci konuşmayı Bursa Mahalle Afet Gönüllüleri Derneği Lideri Yusuf Yumru yaptı. Yumru konuşmasında çok sayıdaki afette etkin vazife aldıklarını tabir ederken, her vatandaşın afet eğitimi almasının ehemmiyetine değindi. Gemlik Belediyesi işbirliğiyle bu vakte kadar yaklaşık 600 yurttaşa bu eğitimi verdiklerini vurguladı.
Mahruki, “Askerin elinde her türlü imkân var”
Yaşanan doğal afetlere müdahalede Türk Silahlı Kuvvetlerinin elinde her türlü imkanın olduğunu ve bu imkanlar sayesinde müdahalelerin daha da erken yapılabileceğini söz eden Akut Eski Lideri Nasuh Mahruki, “Her geçen gün afetler ile ilgili hazırlığını geliştiriyor olmalısınız. Afetlerle çaba hakikaten ziyan azaltma üzerine heyetidir. Türkiye bunu maalesef yapmıyor. Zelzeleler öldürmüyor. Sarsıntıya uygun inşa edilmemiş binalar öldürüyor. Afetler ile uğraş risk ve kriz idaresi olarak ikiye ayrılıyor. 17 Ağustos zelzelesinde Maraş Zelzelesinde olan kurtarmacı sayısının 120 de biri vardı. Süreç düzgün yönetilemedi. Bu yüzden insanlarımız daha çok öldü. Zelzelelerde en çok insan birinci gün kurtarılır. Dünyanın her yerinde afetlerle ordular gayret eder. Birinci andan itibaren top yekûn seferbelik ilan edilmeliydi ve 50 bin asker alana çıkartılmalıydı” dedi.
Bursa’daki yapı stoğunun yüzde 65’i niteliksiz
Bursa TMMOB İKK sekreteri ve Bursa Mimarlar Odası Lideri Bursa’da yapı stoğunun yüzde 65’i hiçbir proje sürecinden geçmemiş ve denetleme görmemiş. Gördüyse bile aslında bir grup müdahalelerle birlikte dirençli yapısını kaybetmiş bir yapı stoğumuz var. Yapı stoğunun yüzde 65’i niteliksiz. Zelzele bir savaş üzeredir ve yıkıcı tesiri çok fazladır. Bu savaşı görmeden ve bu yıkıcı etkiyi görmeden bizim harekete geçmemiz gerekiyor. Bizler TMMOB vilayet uyum ve akademik odalar olarak tüm belediyelerimize bu bahiste takviye vermeye hazırız. Ülkemizde çok berbat bir yapı üretim süreci var. İlgili yönetmeliklerimiz kağıt üstünde her şey çok muntazam, en âlâ sarsıntıya güçlü yönetmeliklerimiz ve teknik koşullarımız var lakin biz bu süreci yanlışsız yönetemiyoruz. Proje ve yapı üretim sürecinde eksiklerimiz var. Ülkemizde kontrol ayağımız çok eksik” dedi.
Şengül, “Siyasilerin daha büyük sorumluluğu var”
Profesör Tabip Tarık Şengül, siyasalların daha büyük sorumluğu olduğunu belirterek, “Siyasilerin daha büyük sorumluluğu var. Ülkemizde iktidar partisi ve ana muhalefet partisi tarafından sarsıntıya gerekli itina gösterilmemiştir. Siyasalların daha fazla sorumluluğu var. Geçtiğimiz periyotta yaşadık bunları mecliste kaygımızı anlatamıyoruz. Zelzele öncesi ve sonrasında faal hale gelecek hastaneler gerekli sağlamlığa sahip olmadığı için yıkıldı. İstanbul’da bin mahallemiz var. Bu mahallelerde gerekli eğitimlerin verilmesi ve dayanışmanın tabana yayılması için çalışmalarımıza devam ediyoruz” dedi.
Görür, “1999 sarsıntısı gerilimi azalttı”
Söyleşide son kelamı alan Profesör Tabip Naci Görür, “Bursa’da bu vakte kadar çok sayıda büyük sarsıntı olduğunu belirtirken 1999 yılında olan sarsıntının Gemlik bölgesindeki gerilimi azalttığına dikkat çekti ve afet bakanlığı kurma davetini yineledi. Görür konuşmasının devamında, “Bursa’yı sarsıntıya hazırlayacaksanız, evvel tehdit ve tehlike nereden geliyor? Onu belirlemeniz gerekiyor. Bu faylar üzerinde tarihi sarsıntılar olmuştur. Çok büyük sarsıntılar var. En büyüğü 1855 yılında yaşanmış. büyük zelzeleler var. Tarihi sarsıntılar de var. Bu fayların bütün özelliklerini bilmek zorundasınız ki, siz Gemlik’i ve Bursa’yı sarsıntıya hazırlayabilirsiniz. Size bir sevindirici haber vereyim. 2003 yılında yapılan bir çalışmada Değirmendere fayı kırılıp 1999 zelzelelerin ürettikten sonra İznik’e gelinceye kadar ana fayın gerilimini azalttı. Bir yerde zelzele olursa, başka fayların gücünü azaltır. Bir kısmı da öbür faylara transfer eder. 1999’dan sonra Düzce’ye dikkat edin dedik. Sarsıntılar enerjiyi o bölgeye transfer edebilir dedik. Düzce’ye dikkat edin fay kırılmadı, gerilim yapabilir dedik. O vakit ki Ecevit hükümeti önemli tedbirler aldı. Yoksa çok daha fazla insan ölecekti. 1999 sarsıntıları bu bölgeye büyük bir düzgünlük yaptı. Buradaki fayın gerilimini azalttı. Bu ülkede şayet bir Afet Bakanlığı olursa; zelzele, iklim, sel, heyelan ve zelzeleden doğacak olan bütün afetlerle ilgilenebilir. Bir bakanlık olursa ve liyakatli elemanlar bu bakanlığa seçilirse. Bilime uygun ve bilimin ışığı altında kısımlar, daire başkanlıkları seçilse bu bakanlığa her sene önemli bir bütçe verilirse ve bu bakanlığımızın işi ülkemizi afetlere dirençli hale getirmek olsa ister istemez her yıl meclise bir bütçe ve program sunulacak. Ne yapılacağını söyleyecek ve aşikâr ölçülerde denetlenecektir. Artık bir işi sarsıntı olacak bir bakanlık düşünürseniz ve önemli bir bütçesi varsa kaytaramaz. 20 senede tüm Türkiye’yi zelzeleye dirençli hale getirebiliriz” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
